Συνεντεύξη με το Νίκο Μόσχοβο. Ένα «Μνημείο με πικρές αλήθειες
«Το μνημείο της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού που ανεγέρθηκε στη Θεσσαλονίκη, ενόχλησε γιατί περιέχει αλήθειες. Στο πρόσωπο αυτής της γυναίκας που μπορεί να είναι η Μάνα, η Πόντια και η Ελλάδα, είναι αποτυπωμένος ο πόνος».
Αυτά είναι τα λόγια της γλύπτριας και δημιουργού του συγκεκριμένου γλυπτού , Ελισάβετ Βάλβη, την οποία συναντήσαμε στη Θεσσαλονίκη.
Η εικαστική δημιουργός τόνισε στην “Α” ότι “η Ελλάδα έχει μία γλώσσα, την οποία δεν πρέπει να χάσουμε, γιατί τότε θα απομείνουμε “Σώμα” - Ναός - χωρίς το αέτωμα , την ΄Ψυχή’ “.
- Τελευταία ξέσπασε πολύς ντόρος από πλευράς των Τούρκων Γειτόνων μας σχετικά με τη δημιουργία Μνημείου της Γενοκτονίας Ποντιακού Ελληνισμού στη Θεσσαλονίκη. Εσείς, ως δημιουργός του Μνημείου τι θεωρείτε για όλα αυτά;
“Το Μνημείο ενόχλησε γιατί περιέχει αλήθειες. Έχει αποτυπωμένο τον πόνο στο πρόσωπο αυτής της γυναίκας που μπορεί να είναι η Μάνα, η Πόντια ,η Ελλάδα..
Θυμάται με πίκρα, την μακριά της πορεία στον ανηφορικό της δρόμο. Στο αριστερό χέρι ο μπόγος του πρόσφυγα με τα λιγοστά πράγματα με τις μνήμες.. Το κάθισμά της, σπόνδυλος από κολώνα που σηματοδοτεί την ελληνικότητα του τόπου της.
Στην ανάγλυφη πλαϊνή συμβολική παράσταση η κεντρική γυναικεία φιγούρα γονατισμένη από τον πόνο υψώνει με απόγνωση τα χέρια και κραυγάζει βλέποντας τον νεκρό δίπλα της.
Όρθια στέκεται δίπλα η νεαρή γυναίκα, κοιτώντας πίσω την πατρίδα που την αναγκάζουν να εγκαταλείψει, προχωρά κρατώντας το παιδί της- την νέα γενιά που κοιτά μπροστά-τη νέα πατρίδα. Γεγονότα που υπήρξαν και που αυτό το μνημείο θα τα θυμίζει στον καθένα”.
-Έχετε σχεδιάσει παρά πολλές προτομές ιστορικών προσώπων, ανά την Ελλάδα. Πόσο δύσκολο είναι να “αποτυπώσει” κανείς σε ένα γλυπτό τα χαρακτηριστικά προσώπων, που “σημάδεψαν” την ιστορία της χώρας;
“Φιλοτεχνώντας μια προτομή-πέρα από την μαθηματική αρμονία που υπάρχει σε κάθε σημείο της- μελετώ μέσα από τα κείμενα ή από συγγενείς του εικονιζόμενου να “γνωρίσω” το άτομο αυτό.
Προσπαθώ ν΄ αποτυπώσω τον “χαρακτήρα”. Μέσα από τις φωτογραφίες, αναζητώ την ψυχή του ανθρώπου. Αυτό είναι και το δυσκολότερο. Αυτό πρέπει να το αισθανθείς και τότε μια ανεπαίσθητη ρυτίδα μπορεί να αποδώσει το αποτέλεσμα”.
- Αποτυπώσατε μέχρι σήμερα περισσότερα από 400 αρχαία αντικείμενα και αγγεία μέσω σχεδίων. Άραγε, υπάρχει μία “λεπτή” γραμμή ανάμεσα στο σχέδιο ενός δημιουργού και στο αυθεντικό αρχαίο αντικείμενο, που δεν πρέπει να ξεπεράσει ο εικαστικός καλλιτέχνης;
“Εξαιρετικοί γνώστες ήταν οι αρχαίοι αγγειοπλάστες και δημιουργοί. Ένοιωθα τρομερά συγκινημένη κάθε φορά που ακούμπαγα με τα χέρια μου τις τέλειες φόρμες, στολισμένες με λεπτότατους σχεδιασμούς από κύκλους και τελείες . Αντελήφθην ότι τα μαθηματικά υπήρχαν σε αυτά τα μη χρηστικά αντικείμενα, που προορίζονταν για ιερούς ταφικούς χώρους”.
- Ποιο από τα ιστορικά γλυπτά, που δημιουργήσατε, σας γεννά προσωπικές μνήμες;
“Πριν 4 χρόνια φιλοτέχνησα την ζωγράφο Σοφία Λασκαρίδου. Επρόκειτο να τοποθετηθεί στον προαύλιο χώρο της οικίας της στην Καλλιθέα που αναπαλαιώθηκε σε πινακοθήκη του Δήμου αυτού.
Η Σοφία Λασκαρίδου υπήρξε η πρώτη γυναίκα που με δική της παράκληση ο τότε βασιλεύς Γεώργιος, έβγαλε διάταγμα που επέτρεπε και στις γυναίκες να φοιτήσουν στην Σχολή Καλών Τεχνών.
Ήταν μια πολύ δυναμική προσωπικότητα και βρέθηκε στο Μόναχο και το Παρίσι την εποχή που μεγάλες μορφές σαν τον Μπράκ και τον Πικάσο, δούλευαν εκεί.
Ήταν αδελφή της γιαγιάς μου και πολύ μικρή τριγύριζα ανάμεσα στα γεμάτα με έργα της στους τοίχους δωμάτια. Ακόμη θυμάμαι έντονα τα χέρια και τα μάτια της. Υπήρχε μια ομορφιά που ο χρόνος δεν μπόρεσε να σβήσει. Την θαύμαζα σαν άνθρωπο και σαν ζωγράφο”.
- Τι σημαίνει η γλυπτική για εσάς; Το όνειρο των ανθρώπων να θυμούνται στιγμές; Το “ζωντάνεμα” ενός μύθου στην πέτρα; Η παρακαταθήκη των παλαιότερων προς τους νεότερους;
“Η γλυπτική είναι η συνέχειά μας. Μας ενώνει με το παρελθόν μας. Οι τρεις διαστάσεις της που προϋπήρχαν της γραφής, αποτέλεσαν την πρώτη “γλώσσα” επικοινωνίας.
Κάτω από το λαμπρό φως της χώρας μας, δεν θα μπορούσε παρά να τελειοποιηθεί η τέχνη αυτή. Αυτή τη “γλώσσα” δεν πρέπει να χάσουμε, γιατί θα απομείνουμε “Σώμα” - Ναός - χωρίς το αέτωμα -την ‘Ψυχή’ .
Πηγή: Απογευματινή