Friday, August 15, 2008

Ο εορτασμός στην Παναγία Σουμελά


Παναγία Σουμελά: Το σύμβολο της Ποντιακής πίστης

Μια ιστορία, μια παράδοση και ένας θρύλος αγκαλιάζουν το σύμβολο του Πόντου, την Παναγία Σουμελά. Ο Νεόφυτος Καυσικαλυβίτης μας πληροφορεί ότι ο Ευαγγελιστής Λουκάς χάραξε τη μορφή της Παναγίας πάνω σε ξύλο. Την εικόνα της Σουμελά, έφερε στην Αθήνα, μετά το θάνατο του Λουκά, ο μαθητής του Ανανίας και την τοποθέτησαν σε περικαλλή ναό της Θεοτόκου. Για αυτό το λόγο, αρχικά είχε ονομαστεί ως η Παναγία η Αθηνιώτισσα.
Στο τέλος του 4ου αιώνα (380- 386) ιδρύθηκε στο όρος Μελά της Τραπεζούντας, το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, από τους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο (κατά κόσμο Βασίλειος και Σωτήρχος, θείος και ανιψιός, κάτοικοι και οι δυο Αθηνών).
Η παράδοση λεει ότι οι μοναχοί, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα της Παναγίας, ακολούθησαν την πορεία της εικόνας της που πέταξε ως τον Πόντο. Πέρασαν από τα Μετέωρα, τη Χαλκιδική και από την παραλία της μονής Βατοπεδίου, ένας άγνωστος τους πήρε με το καράβι του και τους πήγε ως τη Μαρώνεια. Από κει, πεζοπορώντας πέρασαν τη Ραιδεστό, έφτασαν στην Κωνσταντινούπολη και με ένα πλοιάριο πήγαν στην Τραπεζούντα.

Εκεί, τους εμφανίσθηκε και πάλι η Παναγία, πληροφορώντας τους ότι η εικόνα της προπορεύεται στο όρος Μελά. Συνέχισαν αγόγγυστα το ταξίδι τους.

Με πυξίδα τον Πυξίτη ποταμό, ανηφόρησαν προς το όρος Μελά. Εκεί, βρέθηκαν μπροστά σε μια σπηλιά από την είσοδο της οποίας παρατήρησαν μια χρυσαφένια λάμψη. Ήταν το φως της Εικόνας της Αθηνιώτισσας.

Γονατιστοί και δακρυσμένοι, ευχαρίστησαν την Παναγία και της υποσχέθηκαν ότι στο σημείο, θα χτίσουν προς τιμήν της ναό.

Με μοναδικά εφόδια την πίστη, την επιμονή και την εργατικότητα, οι δυο
ερημίτες μοναχοί, κατόρθωσαν να χτίσουν την εκκλησία της Σουμελιώτισσας, σκαλιστή μέσα στο βουνό. Από τότε έγινε γνωστή ως ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΟΥΜΕΛΑ (Εις του Μελά-στου Μελά-Σουμελά).
Μέχρι το 1922, υπήρξε ο οδηγός, ο παρηγορητής, ο συμπαραστάτης, το καταφύγιο και ο εμψυχωτής των ποντίων. Υπήρξε επίσης ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες διατήρησης της ελληνικής γλώσσας και ταυτότητας, καθώς και της αναζωπύρωσης της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης των πιστών.

Ο αναπάντεχος ξεριζωμός, ερήμωσε μαζί με τον αλησμόνητο Πόντο και τη Βίγλα της Σουμελιώτισσας. Με την ανταλλαγή, τα ιερά κειμήλια παραχωρήθηκαν, και το 1931 τα ξέθαψε και τα έφερε στην Ελλάδα, ο Αμβρόσιος ο Σουμελιώτης προς την τουρκική κυβέρνηση του Ισμέντ Ινονού.

Από το 1952, αρχίζει μια νέα περίοδος. Η ελλαδική ιστορία της Παναγίας
Σουμελά.

Από το 1952 που χτίστηκε ο ναός, η Εικόνα θρονιάστηκε στο νέο της θρόνο. Σκοπός της ανέγερσης της Μονής δεν ήταν η ίδρυση στον ελλαδικό χώρο, ακόμη ενός μοναστηριού, αλλά η ανέγερση ενός προσκυνήματος που θα αποτελούσε σύμβολο και φάρο.

Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ

Χιλιάδες προσκυνητές παρακολούθησαν τις διήμερες εκδηλώσεις στην Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά, στην Καστανιά Ημαθίας, ανάμεσα τους Γεωργιανοί και πόντιοι που έχουν συγγενείς στον Καύκασο και προσευχήθηκαν να επικρατήσει ειρήνη στην περιοχή.

Το πρωί τελέστηκε επίσημη δοξολογία, ακολούθησε η λιτανεία της εικόνας της Παναγίας Σουμελά και κατατέθηκαν στεφάνια στην προτομή του Αλέξανδρου Υψηλάντη.

Τον πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή και την κυβέρνηση εκπροσώπησε ο υπουργός Παιδείας Ευριπίδης Στυλιανίδης ο οποίος δήλωσε στους δημοσιογράφους:

«Σήμερα γιορτάζει η Ορθοδοξία και ο ελληνισμός. Σήμερα οι πιστοί εξέφρασαν με κατάνυξη την αφοσίωση τους στην Παναγία Σουμελά. Την Παναγία που προστάτεψε τον ποντιακό ελληνισμό, κατά τη διάρκεια της Γενοκτονίας, την Παναγία που δίνει δύναμη σε όλους τους σύγχρονους Έλληνες να κερδίσουν το μέλλον».

Τον Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Γιώργο Παπανδρέου εκπροσώπησε ο βουλευτής Ημαθίας του Κινήματος Τάσος Σιδηρόπουλος, ο οποίος ανέφερε:

«Από τις πανέμορφες πλαγιές του Βερμίου, σε αυτόν τον ιερό θρησκευτικό τόπο, το σύμβολο του ποντιακού ελληνισμού, θέλουμε να στείλουμε ένα μήνυμα ελπίδας και ειρήνης σε μια παγκόσμια ρευστότητα η οποία κυριαρχεί. Ενώνουμε και δυναμώνουμε τη φωνή με τους λαούς για πραγματική ειρήνη στον πλανήτη. Ελπίζουμε και πιστεύουμε ότι θα αφυπνιστεί και η ελληνική κυβέρνηση και με υπευθυνότητα, σοβαρότητα θα διαχειριστεί αυτά τα κρίσιμα ζητήματα».

Οι δημοσιογράφοι ρώτησαν τον βουλευτή για την υπόθεση Παυλίδη και ο κ. Σιδηρόπουλος απάντησε ότι «πολλοί θα έπρεπε να έχουν παραιτηθεί, αλλά σήμερα είναι άγια μέρα».

Τη ΝΔ εκπροσώπησε η βουλευτής Πέλλας Παρθένα Φουντουκίδου, η οποία υπογράμμισε: «Σήμερα όλος ο ελληνισμός γονατίζει μπροστά στη χάρη Της. Άλλος καταθέτει τις ευχές, τις ελπίδες, τις προσδοκίες, άλλος τις ευχαριστίες. Εγώ καταθέτω τις ευχές μου με τη χάρη Της να έχει κάθε Έλληνας υγεία, χαρά, προσωπική ευτυχία. Στην αγαπημένη μας πατρίδα, την Ελλάδα, εύχομαι να πετύχουμε, με τη βοήθεια της, την ανάταση του ελληνισμού, φωτεινό φάρο στην οικουμένη με τις διαχρονικές αξίες του, ευημερία και προκοπή στον κάθε πολίτη. Και για τα πανανθρώπινα εύχομαι παγκόσμια ειρήνη,να σταματήσει η εκμετάλλευση ανθρώπου από τον άνθρωπο, η φτώχεια ο αποκλεισμός και να λυθούν τα συνεχώς διογκούμενα ανθρωποοικολογικά προβλήματα».

Το ΠΑΣΟΚ εκπροσώπησε η βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης Εύα Καϊλή, το ΛΑΟΣ ο βουλευτής Κυριάκος Βελόπουλος, ενώ παραβρέθηκαν οι βουλευτές της ΝΔ Κώστας Γκιουλέκας, Ηλίας Φωτιάδης, ο Πρόεδρος της Δημοκρατικής Αναγέννησης Στέλιος Παπαθεμελής, οι νομάρχες Θεσσαλονίκης Παναγιώτης Ψωμιάδης, Ημαθίας Κώστας Καραπαναγιωτίδης, η δήμαρχος Βέροιας Χρυσούλα Ουσουλτζόγλου κ.α.

Ο πρόεδρος του Ιδρύματος «Παναγία Σουμελά» Γιώργος Τανιμανίδης επέδωσε υποτροφία σε μαθητή λυκείου από το Μακροχώρι Ημαθίας, στη μνήμη των 21 μαθητών που σκοτώθηκαν σε τροχαίο στα Τέμπη.

www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ - ΜΠΕ