Εγκεμέν Οζάλπ
Γενική εικόνα και προτεραιότητες της Τουρκικής διπλωματίας.-
Στην Πλατφόρμα της Διπλωματίας θα εξετάσουμε την τουρκική εξωτερική πολιτική από διάφορες οπτικές γωνίες και θα την αξιολογήσουμε σε συνδυασμό με την παγκόσμια επικαιρότητα.
Η διπλωματία ορίζεται ως η τέχνη της διαπραγμάτευσης που γεννήθηκε στην Αρχαία Ελλάδα και εξελίχθηκε μέχρι τις μέρες μας. Υπάρχει μια τρομερή παραλληλότητα ανάμεσα στον Διάλογο των Μηλίων με τους Αθηναίους επί Πελοποννησιακού
Πολέμου τον 5ο αι. π.Χ. και τους πολέμους που ζούμε στις μέρες μας καθώς και τις επίσημες δηλώσεις που γίνονται. Φαίνεται ότι διατηρεί τη σημασία της η έμφαση που είχε κάνει στην ανθρώπινη φύση ο Μακιαβέλι ο οποίος είχε κοιτάξει τις διεθνείς σχέσεις από μια ρεαλιστική σκοπιά. Η διπλωματία η οποία εξελίχθηκε με τα μοντέλα της δημοκρατίας που εμφανίστηκαν στη διάρκεια της ιστορίας, με το Συνέδριο της Βιέννης κατέστη το διακρατικό σύστημα διαπραγμάτευσης του σήμερα.
Η Δημοκρατία της Τουρκίας που εκπροσωπεί την ειρήνη στην περιοχή της, στηρίζει τις δημοκρατικές αξίες και τη σταθερότητα. Κληρονόμησε από τον Ατατούρκ την αρχή «ειρήνη στη χώρα, ειρήνη στον κόσμο». Στα πλαίσια αυτά η τουρκική εξωτερική πολιτική που ανέκαθεν ήταν πολύπτυχη, έχει δύο βασικές προτεραιότητες.
Κατά πρώτον, η ολοκλήρωση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση που συνταυτίζεται βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα με τη διαδικασία εκσυγχρονισμού και τα εθνικά συμφέροντα της Τουρκίας. Η δεύτερη προτεραιότητά της είναι η σύναψη ειρηνικών σχέσεων με τις γείτονες χώρες συμβάλλοντας στη σταθερότητα, την ειρήνη και την ευημερία σε μια περιοχή με διάφορες εθνικές, πολιτικές και πολιτιστικές ασυμφωνίες.
Η νομιμότητα της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας πηγάζει από την Συνθήκη της Άνκαρα του 1963 που προβλέπει την πλήρη ένταξη. Η εφαρμογή της Συμφωνίας Τελωνειακής Ένωσης το 1996 αποτέλεσε σπουδαίο βήμα στην όλη πορεία. Από τότε που ανακοινώθηκε η υποψηφιότητα της Τουρκίας για ένταξη κατά την Κορυφή του Ελσίνκι το 1999, η χώρα μας διανύει μια ραγδαία διαδικασία πολιτικής μεταρρύθμισης. Έχουν τεθεί σε ισχύ πακέτα μεταρρύθμισης για την εναρμόνιση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Στην ουσία η Τουρκία συνεχίζει τις αλλαγές αυτές για να καλύψει τις ανάγκες του λαού της και να αναβαθμίσει το βιοτικό επίπεδο ανάλογα με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Το Πρόγραμμα της Τουρκίας για την Εναρμόνιση με το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο (2007-2013) που περιέχει σημαντικούς στόχους όπως η αποτελεσματική χρήση ενεργείας, ασφάλεια μεταφορών, ασφάλεια παραγωγής τροφίμων, διεύρυνση των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων και προστασία των δικαιωμάτων του καταναλωτή, έχει κοινοποιηθεί ως οδικός χάρτης.
Τη δεύτερη προτεραιότητα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, διαμορφώνει η συμμετοχή της σε διεθνείς αποστολές που συμβάλλουν στην ειρήνη και σταθερότητα στην πιο εύθραυστη περιοχή του κόσμου. Οι πρωτοβουλίες της Τουρκίας για τη Μέση Ανατολή με μεσολάβησή της στις συνομιλίες μεταξύ Συρίας και Ισραήλ, η αναζωογόνηση της περιοχής ελεύθερου εμπορίου στη Γάζα, η συνάντηση των προέδρων της Τουρκίας, Ισραήλ και Παλαιστίνης στο Φόρουμ της Άνκαρα αμέσως πριν από τη Συνάντηση Κορυφής της Αννάπολης, η δημιουργία ειρηνευτικών μηχανισμών ήταν ιστορικά βήματα για την εδραίωση της σταθερότητας στην περιοχή. Εξίσου σημαντικές κινήσεις για την τουρκική εξωτερική πολιτική και την περιφερειακή ειρήνη ήταν η εποικοδομητική στάση που είχε η Τουρκία μετά από τις συγκρούσεις στο Νότιο Καύκασο, η τήρηση της Συνθήκης του Μοντρέ και η διπλωματία που ξεκίνησε σε επίπεδο προέδρου του κράτους με την Αρμενία. Η πολύπλευρη φύση, η ενεργή και ρεαλιστική πολιτική της Τουρκίας αυξάνουν την εμπιστευτικότητα και το κύρος της στο διεθνή χώρο.
Η «συνέχεια» στην εξωτερική πολιτική έχει ζωτική σημασία. Η Τουρκία συμμετέχει στις διεθνείς αποστολές προστασίας της ειρήνης με πάνω από δέκα χιλιάδες στρατιώτες. Κάποιες από τις πρωτοβουλίες αυτές είναι η KFOR (Δύναμη Κοσόβου)/EULEX (European Union Rule of Law Mission in Kosovo - Αποστολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επιβολή του κράτους δικαίου στο Κόσοβο), η ISAF (International Security Assistance Force in Afghanistan - Διεθνής Δύναμη Αρωγής και Ασφάλειας στο Αφγανιστάν), η αποστολή στρατιωτικής εκπαίδευσης στο Ιράκ, οι αστυνομικές αποστολές υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΕΠΑΑ), η EUFOR-ALTHEA στη Βοσνία Ερζεγοβίνη και τέλος η UNIFIL (United Nations Interim Force in Lebanon-η Προσωρινή Δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στον Λίβανο).
Η ποικιλία στην ζήτηση ενεργείας έχει γίνει ένα από τα στρατηγικά ατού στον 21ο αιώνα που μεταλλάσσεται σε πολυπολικό. Τα σχέδια κατασκευής πετρελαιαγωγού που έχουν ολοκληρωθεί είτε βρίσκονται σε εξέλιξη, αυξάνουν μεν την ασφάλεια ενεργείας στην Ευρώπη αλλά ενισχύουν το ρόλο της Τουρκίας ως σημαντική χώρα διάβασης στον διάδρομο ενεργείας της Ευρασίας. Ο αγωγός Μπακού-Τιφλίδα-Τζεϊχάν μεταφέρει στη Μεσόγειο το πετρέλαιο της Κασπίας με δυναμικό 500 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα. Η κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Μπακού-Τιφλίδα-Ερζουρούμ και του αγωγού πετρελαίου Nabucco που προβλέπει τη μεταφορά ενεργείας στην ανατολική Ευρώπη μέσω Τουρκίας, αυξάνουν τη σημασία της σαν παίρνει κανείς υπόψη την ενεργειακή πολιτική της Ρωσίας, της ΕΕ και των ΗΠΑ.
Εν κατακλείδι οι συμπίπτουσες προτεραιότητες της τουρκικής διπλωματίας θα μπορούσαν να εκτιμηθούν ως συμμετοχή στην ΕΕ και συνεισφορά στην ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή της. Νέα ρίσκα και ευκαιρίες περιμένουν το 2009 την Τουρκία η οποία είναι κομμάτι του συστήματος δημοκρατικών αξιών της Ευρώπης.
Πηγή.-trt