Αυτές τις μέρες έλαβα ένα mail που με πληροφορούσε για την δημιουργία της «Βικιπαίδεια σα Ποντιακά»
Αρχικά ενθουσιάστηκα και θεώρησα αξιέπαινη την ιδέα και την προσπάθεια των νεαρών συμπατριωτών μας και μη, και ευελπιστούσα ότι θα γινόταν κάτι σωστό. Με μια πρώτη ματιά και χωρίς ιδιαίτερο ή σχολαστικό έλεγχο διέκρινα αρκετά λάθη και με κυρίευσαν οι πρώτες απογοητεύσεις. Χοντρά λάθη. Λάθη που βγάζουν μάτι.
Αν δεν γίνει μια προσπάθεια να διορθωθούν και να μη επαναληφθούν, θα δημιουργηθεί ένα έκτρωμα που θα κακοποιεί την Ποντιακή γραφή και γενικότερα την Ποντιακή διάλεκτο. Μια εγκυκλοπαίδεια πρώτα και κύρια πρέπει να γράφεται σωστά. Διαφορετικά έχει αποτύχει στους σκοπούς της.
Παρακάτω παρουσιάζονται μερικά λάθη από την αρχική σελίδα της εγκυκλοπαίδειας.
1. Στην κεντρική επικεφαλίδα γράφει:
Ανοιχτόν εγκυκλοπαίδεια ντο γράφκεται και τρανείν απ’ ατείντς π’ θέλνε.
Εδώ παρατηρείται ένα λάθος στο π’ που αντί για απόστροφο θέλει η δηλαδή πη (=που) και η λέξη θέλνε γράφεται θέλ’νε. Επίσης έπρεπε να γραφτεί ας ατείντς κι όχι απ’ ατείντς
2. Στο χρονολόγιο της δημιουργίας της εγκυκλοπαίδειας γράφει:
23 τη Σταυρίτε: Εχπάστεν το δοκιμαστικόν κομμάτ τη Ποντιακού Βικιπαίδειας.
Η λέξη εχπάστεν έχει την έννοια ξεκίνησε όχι γενικώς και αορίστως αλλά με την έννοια της αναχώρησης. Οπότε στην προκειμένη περίπτωση θα ταίριαζε καλύτερα το ερχίνεσεν. Θέλει απόστροφο το κομμάτ’ και κατά τη γνώμη μου τη Ποντιακής Βικιπαίδειας κι όχι τη Ποντιακού.
3. Σε πολλές περιπτώσεις παρουσιάζεται το ουσιαστικό και η αντωνυμία ως ενιαία λέξη, π.χ.
Κάτω από την επικεφαλίδα ΚΑΛΩΣ ΕΡΘΕΤΕΝ ……….ιδέασεσουν……. αντί ιδέας εσουν.
Κάτω από την επικεφαλίδα ΠΡΟΣΚΑΛΕΜΑΝ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟΝ ΑΤΟ ……….. νούνεσουν….. αντί νουν εσουν
Κάτω από την επικεφαλίδα ΔΕΒΑΣΤΕΝ ΚΑΙ ΜΑΘΕΣΤΕΝ ………. Δαισκάλνατ’……..αντί Δαισκάλ’ν ατ’ και παρακάτω……………ζωήνατ. αντί ζωήν ατ’.
4. Στην επικεφαλίδα ΔΕΒΑΣΤΕΝ ΚΑΙ ΜΑΘΕΣΤΕΝ γίνεται αλλοίωση του ονόματος του Αριστόδημου. Νομίζω Αριστόδημον είναι ορθότερο του Αριστόδεμος.
5. Γίνεται μεγάλη κατάχρηση του ν. Δεν σημαίνει ότι σε όποια λέξη προσκολληθεί στο τέλος το γράμμα ν αυτόματα η λέξη γίνεται Ποντιακή.
Κι άλλα πολλά πολλά κι αμέτρητα λάθη στην ορθογραφία και στη γραμματική.
Εδώ σκόπευα να σταματήσω τις παρατηρήσεις μου αλλά κάτι με έσπρωχνε να συνεχίσω και να μπω στα ενδότερα. Έτσι λοιπόν άνοιξα το άρθρο «Ποντιακά Παρχάραι». Έφριξα. Ο συγγραφέας του άρθρου έχει μπλέξει τ’ αυγά και τα καλάθια. Δεν ξέρει τι είναι τα παρχάρια και απαριθμεί όλα τα βουνά του Πόντου. Και συνεχίζει με τα ποτάμια. Μεταφέρω ολόκληρο το κείμενο.
Ποντιακά Παρχάραι (γράφνατα και παρχάρε, σα ελλενικά Ποντιακά Όρη, σα τούρκικα Doğu Karadeniz Dağları) λέχκεται η ψηλορραχέα τη Πόντονος τ’ ευρίεται σο βόρειον τη Τουρκίαν.
Τ’ όνεμαν
Σα τούρκικα τα παρχάραι ‘κ εκράτεσαν το παλαιόν τ’ ελλενικόν τ’ όνεμανατουν και λέχκουνταν Doğu Karadeniz Dağları, άμα σ’ άλλα γλώσσας το «ποντιακά» επέμνεν, λχ σ’ αγγλικά (Pontic Mountains), σα γερμανικα (Pontisches Gebirge), σα γαλλικά (Chaîne pontique), σα ιταλικά (Monti del Ponto) κλπ.
Γεωγραφία
Τα παρχάραι χωρίζνε τον Πόντον σε δυο κομμάται, το παραλιακόν και τ’ απές μερέαν, ντο εχ ραχία. Δαβαίν’νε τον Πόντον ασην ανατολήν ση δύσαν, ώσαμε το Αραράτ και τον Κάυκασον σην Γρουζίαν. Το δέβασμανατουν εν παράλληλον με το Μαύρον τη Θάλασσαν, που ‘κ εν μακρά. Τ’ ασούλτς ψηλόν σημείον εν σα 3.942 μέτρα, σο ραχίν Κατσκάρ Νταγ (γιά Kavron).
Ο Αντίταυρος αχπάσκεται σο βόρειον τη Καππαδοκίαν, δαβαίν τη χώραν σ’ ανατολικά και χωρίζ’ τον Πόντον και την Αρμένιαν. Ασ’ άλλ τη μερέαν ση δύσαν εν ο Αργαίος που χωρίζ’ τον Πόντον και την Καππαδοκίαν.
Σην Κασταμονήν και την Τόσιαν απεσκές εν το ραχίν Ιλκάς Νταγ (2.900 μέτρα). Ση θάλασσαν κοντά, αφκά ασό Αλατσάμ (Alaçam) εν το Δουλμέν Νταγ, ένα ραχίν το ‘κ εν ατόσο τρανόν. Σα νοτιοανατολικά τη Λαντίκ (Λαοδίκεια) ευρίεται το Κεμέρ Νταγ (2.200 μ.). Αβούτο το ραχίν χωρίζ τοι ποταμούς Ίρες (Yeşilırmak) και Λύκος (Çürüksu cayi).
Δυτικά ασή Σεβάστειαν (Sivas) ευρίεται ολίγον απάν ασόν Άλυ ποταμόν (Kızılırmak) το ραχίν Ακ Νταγ (2.730 μ.). Σην Τοκάτην και την Σεβάστειαν απεσκές εν το Γιλντίζ Νταγ (2.500 μ.), το Ντουμανλί Νταγ (2.700 μ.) και το Ασμασί Νταγ (2.400 μ.).
Σα νοτιοδυτικά τη Νικόπολης εν γραγμένον η ψηλορραχέα Αγικελεσί Τεπέ (2.370 μ.). Νότια απ’ ατουκά και πέρα ασόν Άλυ ευρίεται το ραχίν Ντελί Νταγ (1.800 μ.). Κι άλλο βόρεια κι ασόν Λύκον κιαλαπάν είν τα ραχία Καρά Γκιολ (3.035 μ.) και Καρά Νταγ (3.095 μ.).
Σην Κρώμνην καικά ευρίεται ο Θέχες (Deveboynu Tepe, 3.060 μ.) και σην Σάνταν το Ματούρ Νταγ (2.850 μ.). Ασόν Άκαμψη (Çoruh) απάν ευρίουνταν τα ραχία Κεμέρ Νταγ, Σογανλί Νταγ, Κιρκλάρ Νταγ, Βαρτσεμπέκ και Κατσκάρ. Ασόν Άκαμψη αφκά, σα πολιτείας Παϊπούρτ και Ισπίρ απεσκές και ασό Ερζερούμ απάν ευρίουνταν τα ραχία Γιαβούρ Νταγλαρί (3.000 μ.) και Πτουμλού Νταγ (2.800 μ.).
Γεωλογία και ποτάμαι
Η Ανατολία εχ τρία τρανά ψηλορραχέας σα γιάντς ατς. Τα Ποντιακά τα Παρχάραι εν το βορειοανατολικόν η ψηλορραχέα. Το νότιον εν ο Ταύρος, ντ’ ευρίεται σο Μεσόγειον τη θάλασσα. Τα δυο τα ψηλορραχέας ανήκνε γεωλογικά σ’ αλπιδικόν το δίπλωμαν, το οποίον αχπάσκεται σα Πυρηναία κι απλώνεται ώσαμε τα Ιμαλάια. Τα τεκτονικά τα πλάκας εκαικά λαήσκουνταν πολλά και για τ’ ατό έχ’ τρανά σεισμούς.
Το δέβασμαν τη ποταμίων περνά ασην ανατολήν ση δύσαν. Όντες φτάν’νε σα γιαζία παίρνε βόρειον κατύθυνσην και τελείνταν σο Μαύρον τη θάλασσαν. Τρανόν ποτάμι εν ο Άλυς. Άμον ντ’ εφτάει ο Ίρες, αέτς κι ο Άλυς περνάει αση χερσόνησον σην θάλασσαν απές. Το τρίτον η χερσόνησον ευρίεται σην Σινώπην κοντά, κι εν ασ’ άλλα τα δυο κιάλλο μικρόν.
Εάν επιχειρήσω να παρουσιάσω τα λάθη θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο σελίδες. Θα επισημάνω μόνο μερικά στην αρχή. ……. γραφνατα αντί γράφ’ν ατα. …….τ’ όνεμανατουν αντί τ’ όνεμαν ατουν. Και πιο κάτω……….ση δύσαν…….αντί σην δύσην. Διότι δεν υπάρχει λέξη δύσαν, δείσα με ει είναι η ομίχλη. Η δύση και στα Ποντιακά είναι δύση και στην αιτιατική είναι δύσην.
Σκέφτηκα να σταματήσω εδώ αλλά η αγωνία για τι άλλο μπορεί να έχει γραφτεί με έκανε να ανοίξω και άλλα άρθρα. Καλύτερα να μην σχολιάσω τα ευρήματα. Αυτό το ν πια στο τέλος πολλών λέξεων που δεν χρειάζεται γίνεται πολύ εκνευριστικό.
Η διάλεκτος που χρησιμοποιείται είναι μάλλον ένας τύπος διαλέκτου επινόησης του ή των διαχειριστών της κατ’ ευφημισμό Ποντιακής εγκυκλοπαίδειας.
Έγινα σκληρός αλλά όχι από πρόθεση. Αυτά που βλέπω και διαβάζω με έκαναν σκληρό. Ποτέ δεν μου άρεσε να χαϊδεύω αυτιά. Την αλήθεια θα την πω ακόμα κι αν ξέρω ότι θα με οδηγήσει στην κρεμάλα.
Έχω τη γνώμη ότι οι αδμινίστορες πρέπει να διαβάσουν αρκετά την Ποντιακή γραμματική και το Ποντιακό Λεξικό του Α. Α. Παπαδόπουλου γιατί πολύ φοβάμαι ότι θα έχουμε άλλο ένα έκτρωμα σαν το Ποντιακό λεξικό που κυκλοφόρησε πριν μερικά χρόνια. Νομίζω ότι οι διαχειριστές της εγκυκλοπαίδειας έχουν τη δυνατότητα να «φιλτράρουν» και να διορθώνουν τα κείμενα τουλάχιστον ως προς την ορθογραφία. Για να το κάνουν όμως αυτό πρέπει να γνωρίζουν αρκετά καλά την Ποντιακή γραφή.
Να επισημάνω ότι η Ποντιακή γραφή έχει κάποιους κανόνες και οι κανόνες αυτοί δεν αναφέρονται πουθενά, ενώ θα έπρεπε να είναι ορατοί στην πρώτη σελίδα της εγκυκλοπαίδειας.
ΣΩΣΤΕΣ ΟΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΤΡΙΩΤΗ ΜΑΣ ΠΟΥ ΚΑΛΟ ΘΑ ΗΤΑΝ ΝΑ ΑΠΟΣΤΑΛΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΣ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΣ... ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΗ ΠΩΣ ΝΑ ΒΑΛΕΙΣ ΦΡΕΝΟ ΣΤΟΝ ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΟ ΤΩΝ ΝΕΩΝ, ΥΠΟΘΕΤΩ, ΠΑΙΔΙΩΝ...
Οι συμπατριώτες μας αυτοί, όπως κι εγώ, δε διδαχτήκαμε από κανέναν τη γλώσσα μας και φυσικό είναι να κάνουμε λάθη, αλλά έστω και με λάθη να συνεχίζουμε να μιλάμε τη γλώσσα των γονιών και των παππούδων μας και πυκνώνοντας τις τάξεις του "ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ" να αγωνιστούμε για την πραγμάτωση των σκοπών του:
Οι συμπατριώτες μας αυτοί, όπως κι εγώ, δε διδαχτήκαμε από κανέναν τη γλώσσα μας και φυσικό είναι να κάνουμε λάθη, αλλά έστω και με λάθη να συνεχίζουμε να μιλάμε τη γλώσσα των γονιών και των παππούδων μας και πυκνώνοντας τις τάξεις του "ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ" να αγωνιστούμε για την πραγμάτωση των σκοπών του:
Εμείς οι Πόντιοι ιδρύσαμε στις 4 Φεβρουαρίου 2007 το ΠΟΝΤΙΑΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΕΛΛΑΔΟΣ με κύριους σκοπούς την διεθνοποίηση της Ποντιακής Γενοκτονίας,