Επιτέλους
(Κεμάλ Ατατούρκ, 13 Αυγούστου 1923)
Mια Ελλάδα σβησμένη βίαια και άδικα απ’ τον παγκόσμιο χάρτη. Μια Ελλάδα που πόνεσε, δάκρυσε, μάτωσε όσο καμιά άλλη. Που ταπεινώθηκε χωρίς να χάσει ποτέ την αξιοπρέπειά της, που υποτάχτηκε παραμένοντας ελεύθερη, που τούρκεψε αλλά δεν έπαψε στιγμή να είναι ελληνική. Κάθε λαός στο ξεδίπλωμα της ιστορίας του στο χρόνο χρεώνεται με μοιραία λάθη. Το δικό μας μεγάλο ιστορικό λάθος υπήρξε ο αφανισμός των Ελλήνων στην Μικρά Ασία. Λάθος που πληρώθηκε και θα πληρώνεται ακριβά όσο τα δάκρυα παραμένουν ακόμη στεγνά και οι μνήμες νωπές στο μυαλό μας. Δεν πρέπει όμως να πέσουμε στην παγίδα να θυμόμαστε τον Πόντο μονάχα σαν μια ανοιχτή πληγή πόνου για την εθνική μας ιστορία.
Ο Πόντος, πριν καταστραφεί (από τον χάρτη, μα ΟΧΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΑΡΔΙΕΣ ΜΑΣ) τόσο βάρβαρα από τους Τούρκους, υπήρξε αστείρευτη πηγή πνεύματος και πολιτισμού. Στάθηκε τόπος όπου οι Ελληνες διέπρεψαν, δημιούργησαν. Η γη του στάθηκε μάνα σπουδαίων ανδρών. Αυτόν τον τόπο της δόξας, της παράδοσης, των γραμμάτων και του Χριστιανισμού έχουμε χρέος να κρατάμε ζωντανό στη μνήμη μας. Τον άλλον Πόντο, του πόνου και του ξεριζωμού, ας τον αφήσουμε κλειδωμένο σε κάποια συρτάρια της ιστορικής μας μνήμης, σαν ένα κακό όνειρο που τάραξε τον ύπνο μας και πέρασε.
ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ
Σήμερα οι Πόντιοι έχουν ενσωματωθεί λειτουργικά μέσα στην Ελληνική κοινωνία κατέχοντας με αξιοπρέπεια σημαντικές θέσεις σ’ όλους του κλάδους της πνευματικής, επιστημονικής και επαγγελματικής ζωής της χώρας. 1.500.000 περίπου Ελληνες ποντιακής καταγωγής ζουν σήμερα στην Ελλάδα. Αλλά και άλλες χώρες έχουν δημιουργήσει τον δικό τους μικρόκοσμο και έχουν βρει το λιμάνι μιας νέας πατρίδας. Στην τέως Σοβιετική Ενωση και στις εξορίες της Σιβηρίας ζουν ακόμη 1.000.000 Ελληνες Πόντιοι, 500.000 από τους οποίους διατηρούν με περηφάνεια την Ποντιακή μητρική τους γλώσσα. Αλλο μισό εκατομμύριο Ποντίων βρίσκεται διασπαρμένο σε Αυστραλία, Αμερική, Ευρώπη και Αφρική. Δίπλα σ’ αυτούς στέκονται με μια αξιοπρέπεια κερδισμένη από τον πόνο, 500.000 Πόντιοι της Τουρκίας, που με χαρακτηριστικό πείσμα διατηρούν σα ζωντανή θύμηση της καταγωγής τους την ποντιακή γλώσσα μέσα στα σπίτια τους.
Η Ελλάδα είναι μια μάνα που έχει πολλά παιδιά και μια αγκαλιά τεράστια που τα χωράει όλα. Ο Πόντος ήταν και θα είναι πάντα ένα από τα παιδιά της, κι όπως κάθε μάνα η Ελλάδα θα το αγαπά, θα το προστατεύει και θα είναι περήφανη γι' αυτό. Και το ελληνικό αίμα που κυλά στις φλέβες των Ποντίων, σ’ όποια γωνιά του κόσμου αυτού κι αν τους έριξε η προσφυγική μοίρα, γίνεται γέφυρα που τους ενώνει με τη μητέρα τους, γίνεται δύναμη κι ελπίδα.
Ο θρήνος των Ποντίων της Πάφρας
Οι Πόντιοι πρόσφυγες θρήνησαν την καταστροφή και την ήττα. Ο παρακάτω θρήνος τραγουδήθηκε από τους Ποντίους της Πάφρας:
Κοίταξε τις πέτρες της Αγκυρας
βλέπε και τα δακρυσμένα μου μάτια.
Μείναμε σκλάβοι των Τούρκων,
για δες της μοίρας τα γραμμένα.
Οι λόφοι της Άγκυρας είναι μονοκόμματοι.
Η Ελλάδα κάηκε, κατακάηκε.
Να τυφλωθείς καταραμένε Άγγλε,
στην Ελλάδα δεν απόμεινε ελπίδα.
Ο στρατός που πήγε για την Άγκυρα,
έμεινε εκεί πεσκέσι στους Τούρκους.
Όσοι μας βοήθαγαν έκαναν πίσω
και τους Έλληνες τους παρέσυρε το κύμα.