Ούτε ένα δάκρυ δε στάζει τούτη τη μέρα, γιατί είναι αναστάσιμη κι όχι πονεμένη θύμηση. «Σο Πανποντιακό το Πανοΰρ ντι γίνεται σα Σούρμενα, το σουρμενίτ κον τη χαράν με το τσιμπούσ, τα τραγοδίας και τα χαρόντας, με το συνήθιον "Του Θωμά σα Ταφία". Και ν αϊλί εκείνον που κι θα έρ ται».
«Ελάτεν ας γιορτάζομε
άμον ντ εποίναμ πρώτα
χαρεμέν κι αδελφωμεν».
Το ποντιακό ταφικό «δρώμενο» γίνεται την Κυριακή στο Θωμά από την Ενωση Ποντίων Ελληνικού «Τα Σούρμενα» και το Δήμο στο Κοιμητήρι και στη συνέχεια το Πανποντιακό Πανοΰρ στην πλατεία Εθνικής Αντίστασης, στο Ελληνικό, όπου παίρνουνε μέρος Ποντιακοί Σύλλογοι απ' όλη την Ελλάδα με τα συγκροτήματά τους. Πιστοί στις ρίζες, την παράδοση στις χαμένες πατρίδες, οι Πόντιοι ξαναζωντανεύουνε τα παλιά ήθη κι έθιμά τους.
Οι Πόντιοι στα Σούρμενα ζούνε, τρεις μέρες, γιορταστικές εκδηλώσεις, όπως στις ομηρικές γιορτές, καθώς ο θάνατος και η φθoρά μεταλλάσσονται σε ύμνο για τη ζωή με αθλητικούς, πνευματικούς, καλλιτεχνικούς αγώνες.
Φλογισμένες ψυχές...
Το «δρώμενο» ξεκίνησε από τους πολύ αρχαίους χρόνους, συνεχίστηκε στον Πόντο, κουβαλήθηκε στην Ελλάδα από τους πρώτους Πόντιους πρόσφυγες στο Ελληνικό όπου φτιάξανε τη νέα πατρίδα τους, τα Σούρμενα. Εκεί μαζεύονται Πόντιοι από την Ελλάδα και το εξωτερικό που έρχονται ειδικά για να είναι μέσα στις εκδηλώσεις και να διατηρούνε τις παραδόσεις τους. Την Κυριακή πρωί, μετά τη λειτουργία στο εκκλησάκι, στο Κοιμητήρι, γίνεται το δρώμενο «τα ταφία», γιορτή για νεκρούς, που ξεκινά από τη βαθιά αρχαιότητα κι είναι φλόγα στις ποντιακές ψυχές που η παράδοση δεν τη σβήνει.
Το ποντιακό ταφικό έθιμο βρίσκουμε σε αττική λευκή λήκυθο, στα 440 περίπου π.Χ. Ξεχώθηκε σε αρχαιολογικές ανασκαφές στην Ερέτρια. Εικονίζεται επίσκεψη σε τάφο, μια από τις πιο αγαπημένες σκηνές για λευκές ληκύθους που κείνη την εποχή η χρήση τους ήταν αποκλειστικά ταφική. Η ανδρική μορφή είναι νέος που χάθηκε πρόωρα κι η γυναίκα καταθέτει στον τάφο του κάνιστρο με προσφορές.
Με λάβαρα, σημαίες, πανέρια με κόκκινα αβγά, τσουρέκια, η πομπή στο Κοιμητήρι, όπου πάνω στην ταφόπετρα απλώνεται καθαρό άσπρο τραπεζομάντιλο με διάφορους μεζέδες, αβγά, τσουρέκια, ούζο. Ο παπάς κάνει τρισάγιο, πίνει ούζο κι εύχεται «ο Θεός να σχωρά τον». Καθώς απαντέχουνε τον παπά «Επαρ τ σβο σ και έλα ας τσουκρίζομε ους να έρται ο παπάς...». Παινεύουνε το νεκρό, τρωγοπίνουνε και με λύρες τραγουδάνε. Ξεφάντωμα με ποντιακούς χορούς, τραγούδια, που συνοδεύει κεμεντζές. «Χάϊντε κεμεντζετσή, Λελέβω τη χερία το τσάκωμα, παίξον κεμεντζέ κι ας ξύουμεσ σον χορόν».Το ποντιακό ταφικό «δρώμενο», πριν δυόμισι χιλιάδες χρόνια, διατηρήθηκε μόνο σε δυο ποντιακά χωριά. Στα ποντιακά Σούρμενα και στο Σταυρίν. Μετά την προσφυγιά μεταφέρθηκε στο Ελληνικό. Στην αρχαιότητα, που οι νεκροί θάβονταν ή καίγονταν, είχανε την εθιμολατρεία που λεγότανε περίδειπνο ή επικήδεια εστίαση. Στο νιοσκαμένο ταφικό χώμα συνηθίζουνε να σπέρνουνε στάρι. Οταν αυτό φύτρωνε και μεγάλωνε, μετά οχτώ μήνες, ξέσπαγε ο πόνος και τότε πηγαίνανε στον τάφο, κάνανε την επικήδεια εστίαση, όπου παινεύανε το νεκρό με εγκώμια. Φίλοι και συγγενείς που είχε ο νεκρός, οι «συνδειπνούντες», μνημονεύανε τον αποθαμένο και τον εγκωμιάζανε.
Για όσα χάθηκαν...
«Του Θωμά σα Ταφία» στα Σούρμενα οι Πόντιοι γιορτάζουνε, καθώς θυμούνται τις «χαμένες» πατρίδες και τους αγαπημένους νεκρούς τους. Χαμένες πατρίδες στον Πόντο είναι: Τραπεζούντα, Σούρμενα, Κερασούντα, Σινώπη, Αμισός, Σάντα Κωτύωρα, Τρίπολη, Ριζούντα, Αργυρούπολη, Πουλαντσάκη, Οινόη, Νικόπολη, Ινέπολη, Σεβάστεια, Οφις, Αμάσεια, Ματσούκα. Κι ο χαμένος Πόντος θα ζει πάντα σα θρύλος στις ελληνικές γενιές που έρχονται.
Ο Τραπεζούς Χρύσανθος γράφει στο «Αρχείον του Πόντου» (τόμος 4ος-5ος): «Υπό την ένοχον αδιαφορίαν της χριστανικής Δύσεως εν έτει 1453 έπεσεν η Κωνσταντινούπολις και εν έτει 1461 η Τραπεζούς και κατεστράφη ολόκληρος ακμαίος πολιτισμός. Τη ενόχω συνεργία δυο μεγάλων χριστιανικών Δυνάμεων της Δύσεως της Γερμανίας και της Αυστρίας κατά τα έτη 1914-1918 εσφάγη υπό των Νεότουρκων ολόκληρον το έθνος το Αρμενικόν και εκατοντάδες χιλιάδων Ελλήνων βιαίως απεσπάσθησαν από των εστιών αυτών και απέθανον εν τη εξορία. Τη ενόχω συνεργία των συμμάχων χριστιανικών Δυνάμεων της Δύσεως, κατά τα έτη 1919-1922 το εθνικόν κίνημα των Τούρκων του Μουσταφά Κεμάλ πασά συνεπλήρωσε το έργον των Νεότουρκων κατά εκατοντάδες απηγχονίζοντο Ελληνες κληρικοί και πρόκριτοι του Πόντου...». Ενάμισι εκατομμύριο ξεριζωμένους ρίξανε στη θάλασσα, στην τελευταία τραγωδία, και oι πρόσφυγες, ματωμένοι, κυνηγημένοι, με πόνο στην ψυχή και φρίκη από τη σφαγή στα μάτια μετρούσανε τις ρίζες και τα βλαστάρια που χάσανε, ήρθανε να ριζώσουνε σε καινούρια χώματα, στα 1924, δημιουργήσανε τα Σούρμενα. Το 1965 ιδρύσανε τον πρώτο «Ποντιακό Καλλιτεχνικό Σύλλογο», για τη διάσωση, διαφύλαξη και διάδοση της πολιτιστικής τους κληρονομιάς.
«Ελα κορτσόπον μετ εμέν
σα Σούρμενα να πάμεν
και μετ εσέν την έμορφον
τα παλαλά θα εφτιάμεν».
Κι όχι μόνο αυτά. Στη Θράκη, στο κατάγιαλο Πετρωτά, οι Πόντιοι θα υλοποιήσουνε τ' όνειρό τους. Θα δημιουργήσουνε τη νέα Ρωμανία, γιατί «Η Ρωμανία κι αν πέρασε ανθεί και φέρει κι άλλο».
Ο Κωνσταντίνος Καβάφης, για τη χαμένη Ποντιακή Ρωμανία, έγραψε το ποίημα «Πάρθεν».
Στο Πανποντιακό Πανοΰρ, για τους νεκρούς στα Σούρμενα δεν κλαίνε, γλεντάνε αψάφωνα ποντιακά.
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ επιμελήθηκε sub92
Tuesday, April 28, 2009
«Η Ρωμανία κι αν πέρασε ανθεί και φέρει κι άλλο»
Οι πρωταγωνιστές της ιστορίας απαντούν στους "Ηρακλείδες" κάθε εποχής
Tούρκοι αξιωματικοί φιγουράρουν σε μια "αναμνηστική", μπροστά στα κεφάλια της λείας τους. Την αναμνηστική την αφιερώνουν στους Έλληνες υποστηρικτές τους.
Γράφει ο/η Greek American News Agency
"Πολλά έχουν λεχθεί για ωμότητες και σφαγές πού διέπραξαν τα Ελληνικά στρατεύματα κατά την απόβαση τους στη Σμύρνη τον Μάιο του 1919. Στην πραγματικότητα τα συμβάντα πού έλαβαν χώρα την ήμερα της αποβάσεως και τις λίγες μέρες πού ακολούθησαν, έχουν μεγαλοποιηθεί ωσότου μεταφέρθηκαν στην δημόσια γνώμη σε πολύ μεγαλύτερες αναλογίες από ό,τι είχε γίνει με την προσχεδιασμένη εξόντωση ολοκλήρων εθνών απ' τους Τούρκους και δεν φαίνεται να έχει δοθεί καμμιά προσοχή στην ταχεία εξάλειψη των ταραχών απ’ τις Ελληνικές αρχές και στην άμεση τιμωρία των κυριωτέρων δραστών, μερικών απ' τους οποίους και με θάνατο". GEORGE HORTON
Αυτά μεταξύ άλλων αναφέρει στην συγκλονιστική διήγηση του ο Αμερικανός Πρόξενος G. Horton για την απόβαση του Ελληνικού Στρατού στην Σμύρνη. Το Greek American news Agency ως απάντηση σε όλες αυτές τις ιστορικές ανακρίβειες του "πανεπιστημιακού διδασκάλου" κ. Αλέξανδρου Ηρακλείδη αλλά και όσων έσπευσαν για λόγους εντυπωσιασμού και πρόσκαιρης εφήμερησς δημοσιότητας να τον υποστηρίξουν, φέρνει σήμερα στην ευρύτερη δημοσιότητα την συγκλονιστική διήγηση του Αμερικανού Γενικού Προξένου των ΗΠΑ G. Horton. Η διήγηση μαζί με μια σειρά άλλων ιστορικών στοιχείων που παραθέτει ο ικανότατος έμπειρος αμερικανός διπλωμάτης μέσα από την 30αετη διπλωματική του πορεία και θητεία στην Ασία δίνει απάντηση όχι μόνο στον κ. Ηρακλείδη αλλά και σε κάθε άλλον που επιβουλεύεται την ιστορική πραγματικότητα και σκοπίμως διαστρεβλώνει την ιστορία είτε εν αγνοία είτε εκτελεί διατεταγμένη υπηρεσία...
Η ΕΚΘΕΣΗ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΤΟΥ GEORGE HORTON
Η ΕΚΘΕΣΗ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΤΟΥ GEORGE HORTON (ΑΓΓΛΙΚΑ)
Η ΜΑΥΡΗ ΒΙΒΛΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ
Παράλληλα εν όψη της πολυσυζητημένης επίσκεψης του Αμερικανού Προέδρου Barack Obama στην Τουρκία και την άρνηση του να επισκεφθεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθλομαίο καθυπόδειξη της Τουρκικής πολιτικής νομενκλατούρας δημοσιεύουμε σήμερα ένα σπάνιο ιστoρικό ντοκουμέντο άγνωστο στο ευρύ κοινό των Ελλήνων του κόμσου με τίτλο Η ΜΑΥΡΗ ΒΙΒΛΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ. Ένα μοναδικό ντοκουμέντο για τα μαρτύρια που υπέστει ο Ορθόδοξος Χριστιανισμός, τις σφαγές των κληρικών μας αλλά και μια σειρά άλλες αντριχιαστικές διηγήσεις απαντούν σε εκείνους που σκοπίμως παραχαράσσουν την ιστορία του γένους μας. Ένα σπ'ανιο ιστορικό ντοκουμέντο που πια σχεδόν έχει εξαφανιστεί η κυκλοφορεία του ακόμα και στις μεγάλες εθνικές βιβλιοθήκες. Λέγεται δε ότι το σπάνιο αυτό ιστορικό ντοκουμέντο έχει εξαφανιστεί μυστηριοδώς ακόμα και από τις βιβλιοθήκες του Πατριαρχείου στην Πόλη. Ενώ είναι αμφίβολο αν υπάρχει ακόμα σε άλλες εκκλησιαστικές βιβλιοθήκες μητροπόλεων που ανήκουν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Κρατείστε στο αρχείο σας και διαδόστε το από γενιά σε γενιά. Η Μαύρη βίβλος αποτελεί ένα ιστορικό ενχειρίδιο για κάθε Έλληνα που θέλει να ξέρει και να γνωρίζει την ιστορία από τους πρωταγωνιστές της όπως εκείνοι την διηγήθηκαν.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ
Sunday, April 26, 2009
Η γενοκτονία και ησυνέπειά του
Η κρίσιμη καμπή για τους
Έλληνες της Μικράς Ασίας
ήταν η γερμανο - τουρκική
συμμαχία που προέκυψε
μετά από την υπογραφή της
Συνθήκης του Βερολίνου (1878).
Η Γερμανία θεώρησε την
αγγλογαλλική προστασία των χριστιανικών λαών της αυτοκρατορίας
ως εμπόδιο στα ενδιαφέροντά της.
Χρησιμοποιώντας την πρόφαση της μεταρρύθμισης του οθωμανικού στρατού, η Γερμανία άνοιξε
τις πόρτες της ακαδημίας του Βερολίνου στους τούρκους αξιωματούχους (μεταξύ τους
και οι πασάδες Mustapha Kemal Ataturk και Enver, αρχιτέκτονες του ολοκαυτώματος)
και έκλεισε το ραντεβού του γενικού επιτελείου στρατού για να αναδομήσουν τις οθωμανικές
οπλισμένες δυνάμεις σύμφωνα με τις γερμανικές γραμμές.
Γερμανο – Τουρκική συμμαχία προδοσίας
Η Γερμανία έπεισε τις τουρκικές αρχές ότι οι Έλληνες λειτουργούσαν για την κατάρρευση τηςοθωμανικής αυτοκρατορίας.
(Τη στιγμή που η οικονομική και πολιτική ζωή της αυτοκρατορίας εξουσιαζόταν από Έλληνες,
Αρμενίους και τους Εβραίους.)
Οι επιτυχείς εθνικές μετακινήσεις σε όλη τη χερσόνησο του Αίμου (Βαλκάνια) έθεσαν τη δυνατότητα
ότι οι παρόμοιες μετακινήσεις θα εμφανίζονταν μεταξύ των γηγενών
πληθυσμών της Μικράς Ασίας (Έλληνες, Αρμένιοι, Λαζοί, Ασσύριοι, Χαλδαίοι).
Ως εκ τούτου, μετά από τη βαριά ήττα της οθωμανικής αυτοκρατορίας στους βαλκανικούς πολέμους
(1912-13), οι νεότουρκοι
(μια στρατιωτική χούντα που πήρε τον έλεγχο της αυτοκρατορίας το 1908), αποφάσισαν ότι η Μικρά
Ασία θα ήταν μια πατρίδα για τους Τούρκους μόνο.
Όλοι οι άλλοι επρόκειτο να αποβληθούν.
Ο Α’ παγκόσμιος πόλεμος έδωσε στους νεότουρκους την ευκαιρία να εφαρμόσουν το σχέδιό τους.
Η Γερμανία θυσίασε πρόθυμα τους γηγενείς χριστιανικούς λαούς της Μικράς Ασίας για να επιτύχει
τους στόχους άμεσης πρόσβασής της στις πετρελαιοφόρες περιοχές
της Μέσης Ανατολής.
Είναι ειρωνικό, επομένως, ότι οι εκθέσεις των γερμανών και αυστροούγγρων διπλωματών ότι παρείχαν
την καταδίκη των στοιχείων.
Ότι ήταν να πραγματοποιηθεί ήταν ένα σχολαστικά-εκτελεσμένο σχέδιο ερήμωσης και αποπληθυσμού
της Μικράς Ασίας των Χριστιανών: με άλλα λόγια, ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ.
Γεγονότα
Ο Γερμανός πρεσβευτής Wangenheim αναφέρει στο γερμανό καγκελάριο von Bulow, στις 24 Ιουλίου, 1909."Οι Τούρκοι έχουν αποφασίσει για έναν πόλεμο της εξολόθρευσης ενάντια στα χριστιανικά θέματά τους."
Father U. Lepsius, γερμανικό περιοδικό clergyman, 31 Ιουλίου, 1915
"Οι αντι-ελληνικές και αντι-αρμενικές διώξεις είναι δύο φάσεις ενός προγράμματος.
Η εξολόθρευση του χριστιανικού στοιχείου από την Τουρκία."
Ο Kuchhoff, γερμανός πρόξενος στην Αμμισό σε μια αποστολή στο Βερολίνο, 16 Ιουλίου, 1916.
"...ολόκληρος ο ελληνικός πληθυσμός της Σινώπης και της παράκτιας περιοχής του νομού έχει εξοριστεί.
Η εξορία και η εξολόθρευση για τον Τούρκο είναι ίδια,
γιατί όποιοι δεν δολοφονούνται, θα πεθάνουν από την πείνα ή την ασθένεια."
Στις 26 Νοεμβρίου 1916, ο μπέης Rafet είπε:
”Πρέπει να τελειώσουμε με τους Έλληνες όπως κάναμε με τους Αρμένιους.”
Στις 28 Νοεμβρίου 1916, ο μπέης Rafet είπε:
”Σήμερα, έστειλα τις ομάδες στο εσωτερικό για να σκοτώσω κάθε τι Ελληνικό.”
Ο Kwiatkowski, αυστροούγγρος πρόξενος στην Αμισσό στον Baron von Burian, υπουργό εξωτερικών της
αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας, στις 30 Νοεμβρίου 1916.
“Φοβάμαι για την αποβολή ολόκληρου του Ελληνικού πληθυσμού και μια επανάληψη αυτό που εμφανίστηκε πέρυσι." (αναφερόμενος στην αρμενική γενοκτονία)
O Γερμανός πρεσβευτής Kuhlman στο Γερμανό καγκελάριο Hollweg, στις 13 Δεκεμβρίου, 1916.
Οι Πρόξενοι Σαμψούντας Bergfeld και Schede στην μου αναφέρουν στην έκθεσή τους στην Κερασούντα για τη μετατόπιση του τοπικού πληθυσμού και των δολοφονιών.
“Οι φυλακισμένοι δεν κρατιούνται. Τα χωριά αποτεφρώνονται.
Είναι Ελληνικές οικογένειες προσφύγων που αποτελούνται συνήθως από καραβάνια γυναικών και παιδιών από τις ακτές της Σεβάστειας. Η ανάγκη είναι μεγάλη."
Ο κ. Pallavicini, πρεσβευτής της Αυστροουγγαρίας στην Τουρκία που επόπτευε τα χωριά στην περιοχή της Αμισσού που καίγονταν αναφέρει ότι οι κάτοικοί τους είτε
βιάστηκαν, είτε δολοφονήθηκαν είτε εξορίστηκαν.
Αναφέρει επίσης ότι
"Η κατάσταση για μετατόπιση του πληθυσμού είναι απελπιστική. Ο θάνατος, τους αναμένει όλους. Μίλησα στο μεγάλο επόπτη και του είπα
ότι θα ήταν λυπηρό εάν η δίωξη του Ελληνικού στοιχείου πήρε το ίδιο μέγεθος και τη διάσταση με την αρμενική δίωξη.
Το μεγάλο επόπτη που υπόσχονταν ότι θα επηρέαζε τον μπέη Talaat και τον πασά Enver."
Αυστροούγγρος πρεσβευτής Pallavicini στη Βιέννη, 20 Ιανουαρίου 1917.
"Ο χρόνος είναι πλησίον για την Τουρκία που τελειώνει με τους Έλληνες δεδομένου ότι ήμασταν με τις Αρμενίους το 1915."
Ο Μπέης Talaat -όπως αναφέρει ένας αυστροούγγρος πράκτορας- στις 31 Ιανουαρίου 1917
"... οι ενδείξεις είναι ότι οι Τούρκοι προγραμματίζουν να αποβάλουν το Ελληνικό στοιχείο ως εχθρούς του κράτους, όπως έκαναν νωρίτερα με τις Αρμενίους.
Η στρατηγική που εφαρμόζεται από τους Τούρκους είναι αυτή της μετατόπισης των ανθρώπων στο εσωτερικό, χωρίς λήψη μέτρων για την επιβίωσή τους και με την έκθεση
τους στο θάνατο, την πείνα και την ασθένεια.
Τα εγκαταλειμμένα σπίτια λεηλατούνται κι έπειτα καίγονται ή καταστρέφονται. Οτιδήποτε έγινε στους Αρμενίους επαναλαμβάνεται με τους Έλληνες."
Η Γενοκτονία
Καγκελάριος Hollweg της Γερμανίας, 9 Φεβρουαρίου, 1917.“Κατά συνέπεια, από το επίσημο κυβερνητικό διάταγμα, ήταν 353.000 Πόντιοι Έλληνες που
εθανατώθησαν.
Άλλοι 500.000 που εξορίστηκαν (60% σε Ελλάδα, 40% στη Σοβιετική Ένωση).
Τα χριστιανικά έθνη του κόσμου ήταν μάρτυρες σε αυτό το έγκλημα ενάντια στην
ανθρωπότητα, αλλά για λόγους πολιτικής ευκολίας και οικονομικού συμφέροντος, σιώπησαν
οι εγκληματίες.
Οι Τούρκοι Οθωμανοί και Κεμαλιστές αρνήθηκαν τους Έλληνες του Πόντου, της Καππαδοκίας, της Ιωνίας και της ανατολικής Θράκης.
Οι Τούρκοι Κεμαλιστές σκέφτηκαν ότι είχαν απελευθερωθεί απ’ όλους τους Έλληνες της Μικράς Ασίας.
Η Αναγέννηση
Η αλήθεια είναι ότι ο ανατολικός Ελληνισμός ΖΕΙ !.
Ο Πόντος ΖΕΙ !
Η Ποντιακή Ελληνική διάλεκτος συνεχίζει να μιλιέται στον Πόντο ακόμα και από τους μουσουλμάνους κατοίκους της περιοχής.
Η Ελληνική επίσης συνεχίζει να μιλιέται στην περιοχή Αϊβαλί (Κυδωνιές.)
Οι προσκυνητές συρρέουν τακτικά στο μοναστήρι Παναγία Σουμελά και περιλαμβάνουν πολλούς επώνυμους μουσουλμάνους κατοίκους του Πόντου.
Συναντούν τους προσκυνητές από Ελλάδα, Αυστραλία και απ’ όλο τον υπόλοιπο κόσμο.
Συζητούν στην Ποντιακή Ελληνική διάλεκτο, χορεύουν λαϊκούς χορούς στους ήχους των ίδιων μουσικών οργάνων, λατρεύουν στο ίδιο Ιερό ψαλτήριο, στην καρδιά των
καταστροφών του μοναστηριού.
Στις 20 Ιουλίου, κάθε έτος, χιλιάδες μουσουλμάνοι Πόντιοι συρρέουν στην κοιλάδα Touyia για να γιορτάσουν την ημέρα γιορτής του προφήτη Ηλία.
Ο Ποντιακός Ελληνισμός αναπτύσσεται σήμερα σε όλο τον κόσμο και επιζεί στον τόπο του: τον ΠΟΝΤΟ.
Ypoloipo
Wednesday, April 22, 2009
ΕΦΥΓΕ Ο ΜΠΑΜΠΗΣ ΚΟΤΡΙΔΗΣ Ο ΕΚ ΚΕΡΑΣΟΥΝΤΟΣ
Ypoloipo
Monday, April 20, 2009
Ποντιακά φαγητά και γλυκίσματα
Συνταγές από την Κυριακή Μαυροπούλου - Σαρπότα
Μαυρολάχανα με φασούλια
Το κατεξοχήν φαγητό των Ποντίων. Το φαγητό αυτό πέρα από εύγεστο είναι πολύ υγιεινό και διαιτητικό.
Υλικά:
0,5 κιλό ξερά φασόλια μπαρμπούνια
1,5 κιλό μαύρα λάχανα μέτρια κομμένα
1 κούπα ελαιόλαδο
2 κουταλιές σούπας πελτέ
2-3 μέτρια κρεμμύδια
αλάτι κατά προτίμηση
μπούκοβο κατά προτίμηση στο σερβίρισμα
Εκτέλεση:
Βράζουμε ξεχωριστά τα λάχανα και τα φασόλια μέχρι να ψηθούν και τα σουρώνουμε πετώντας το νερό. Τα βάζουμε μαζί σε μια χύτρα με φρέσκο νερό να βράσουν. Παράλληλα κόβουμε το κρεμμύδι σε μικρούς κύβους ή το περνάμε σε χοντρό τρίφτη. Σε ένα τηγάνι ή μικρή χύτρα, τσιγαρίζουμε το κρεμμύδι μέχρι να γυαλίσει (δεν το καίμε). Στο τσιγαρισμένο κρεμμύδι προσθέτουμε τον πελτέ, ανακατεύουμε για 1-2 λεπτά μέχρι να ομογενοποιηθεί και ρίχνουμε το μείγμα στη χύτρα με τα λάχανα και τα φασόλια. Αφήνουμε να πάρουν μια καλή βράση. Έλέγχουμε την πυκνότητα με την προσθήκη ζεστού νερού. Προσθέτουμε αλάτι κατά προτίμηση και συνεχίζουμε το βράσιμο μέχρι να ομογενοποιηθεί το φαγητό. Αυτή είναι η παραδοσιακή παρασκευή του φαγητού. Εναλλακτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντί για μαύρα λάχανα, παραπούλια και αντί για μπαρμπούνια άσπρα φασόλια.
Βαρένικα
Ρωσικής προέλευσης ζυμαρικό έδεσμα, το έφεραν στην Ελλάδα οι εκ Ρωσίας προερχόμενοι Πόντιοι το 1922-23.
Υλικά:
1 κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις
1 κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο
1,5 κουταλάκι κοφτό αλάτι
800 γραμμάρια ανθότυρο θρυμματισμένο
1/2 κιλό αγελαδινό βούτυρο
Συνταγή για περίπου 120-130 τεμάχια
Εκτέλεση:
Σε μια ευρύχωρη λεκάνη ρίχνουμε το αλεύρι, το λάδι και το αλάτι και προσθέτοντας λίγο λίγο χλιαρό νερό, ετοιμάζουμε μια ζύμη τόσο σφιχτή ώστε να ανοίγεται σε φύλλο. Την αφήνουμε να ξεκουραστεί για μια ώρα. Ανάλογα με το χώρο που έχουμε για το άνοιγμα του φύλλου, παίρνουμε 1/4 ή 1/3 της ζύμης και ανοίγουμε φύλλο, πάχους 2 περίπου χιλιοστών. Κόβουμε στρογγυλά τεμάχια ζύμης, χρησιμοποιώντας ένα ποτήρι νερού, πιέζοντας ανάποδα πάνω στο φύλλο. Από τη διάμετρο του ποτηριού, θα εξαρτηθεί ο αριθμός των τεμαχίων (Μεγάλη διάμετρος λιγότερα, μικρή περισσότερα). Τα ενδιάμεσα κομμάτια ζύμης τα ξαναπλάθουμε και τα αφήνουμε στην άκρη για να τα χρησιμοποιήσουμε στο τέλος. Τα κομμάτια ζύμης που έχουμε κόψει, τα γεμίζουμε με ανθότυρο και τα κλείνουμε σε σχήμα μισοφέγγαρου. Τα τοποθετούμε σε μια βαμβακερή πετσέτα και τα σκεπάζουμε για να μη ξεραθούν, μέχρι να τελειώσουμε όλη την παρασκευή. Ανοίγουμε το επόμενο φύλλο κ.ο.κ. Όταν τελειώσει όλη η παρασκευή, ζεσταίνουμε νερό σε μια χύτρα κατά τα 3/4, προσθέτοντας και δύο κουταλάκια αλάτι. Όταν αρχίσει να βράζει το νερό, ρίχνουμε 25-30 τεμάχια βαρένικα. Επειδή είναι κρύα τα βαρένικα, σταματάει το νερό να βράζει. Όταν ξαναρχίσει να βράζει, αφήνουμε για 12-15 λεπτά να βράσουν και τα βγάζουμε με μια κουτάλα τρυπητή, στραγγίζοντάς τα καλά. Τα τοποθετούμε σε ένα δοχείο, κατά προτίμηση πυρίμαχο (για να μπορούν να τα ζεσταθούν σε φούρνο μικροκυμάτων αν χρειαστεί). Φροντίζουμε να έχουμε βραστό νερό, για να συμπληρώνουμε στη χύτρα όταν μειώνεται η στάθμη. Συνεχίζουμε μέχρι να ψηθούν όλα τα βαρένικα. Σε μια μικρή χύτρα ή σε τηγάνι, καίμε το αγελαδινό βούτυρο και περιχύνουμε τα βαρένικα. Είναι έτοιμα για σερβίρισμα.
Χαβίτσ’
Υλικά:
2 κούπες καλαμποκίσιο αλεύρι
1.5 κουταλάκι αλεύρι
250-300 γραμμάρια αγελαδινό βούτυρο
Εκτέλεση:
Σε μια χύτρα βράζουμε 1,5 λίτρο νερό, προσθέτοντας 1,5 κουταλάκι αλάτι. Σε ένα ευρύχωρο μπολ, ρίχνουμε 2 κούπες καλαμποκίσιο αλεύρι, κατά προτίμηση φουρνιστό και ανακατεύουμε με κρύο νερό, φτιάχνοντας ένα αραιό χυλό. Ρίχνουμε σιγά σιγά το χυλό στη χύτρα με το νερό που βράζει ανακατεύοντας συνέχεια. Καίμε αγελαδινό βούτυρο σε ένα τηγάνι και το ρίχνουμε σιγά σιγά στη χύτρα με το χυλό ανακατεύοντας συνέχεια. Κατεβάζουμε τη χύτρα από το μάτι της κουζίνας. Το χαβίτσ’ είναι έτοιμο. Σερβίρεται ζεστό.
Υ.Γ. Μπορεί να παρασκευαστεί και σε άλλες δύο παραλλαγές:
1. Προσθέτοντας τσιγαρίδες (τσιργάνα*) τα οποία έχουμε έγκαιρα ετοιμάσει και τα ρίχνουμε στη χύτρα όσο είναι ακόμα στη φωτιά. (Τσιργάνα=μικρά τεμάχια τσιγαρισμένου χοιρινού κρέατος με λίπος, κάτι σαν μπέϊκον)
2. Προσθέτοντας μικρούς κύβους κίτρινου ή αγελαδινού τυριού όσο η χύτρα είναι ακόμα στη φωτιά και ανακατεύοντας μέχρι να λειώσουν. Η παραλλαγή αυτή λέγεται και τυροκλωστή επειδή το λειωμένο τυρί δημιουργεί κλωστές κατά το φάγωμα.
*Βλέπε σελίδα “Κανόνες προφοράς Ποντιακής διαλέκτου”
Τανωμένον Τσορβά ή σουρβά
Σούπα από ξεφλουδισμένο και χοντροκομμένο σιτάρι (κορκότο)
Υλικά:
1 κούπα κορκότο
1,5 κουταλάκι αλάτι
Δυόσμος
Μιτζίν (πασκιτάν) ή γιαούρτι στραγγιστό σε ποσότητα κατά προτίμηση
Εκτέλεση:
Σε μια χύτρα βράζουμε 1,5 λίτρο νερό, προσθέτοντας 1,5 κουταλάκι αλάτι. Όταν αρχίσει να βράζει το νερό, ρίχνουμε το κορκότο ανακατεύοντας. Αφήνουμε να βράσει μέχρι να χυλώσει ελαφρά. Μετά χαμηλώνουμε τη θερμοκρασία και ρίχνουμε το μιτζίν (πασκιτάν) ή το γιαούρτι, αφού προηγουμένως το έχουμε αραιώσει με νερό που πήραμε από τη χύτρα. Ανακατεύουμε μέχρι να ομογενοποιηθεί το μείγμα. Ρίχνουμε το δυόσμο ψιλοκομμένο (φρέσκο ή ξερό) και κατεβάζουμε από τη φωτιά. Ανάλογα με την επιθυμία καθενός μπορεί να προστεθεί στο πιάτο του επιπλέον μιτζίν (πασκιτάν) ή γιαούρτι. Επίσης αν είναι πολύ συμπυκνωμένη η τσορβά μπορεί να αραιωθεί με ζεστό νερό.
Προσοχή αν χρησιμοποιήσουμε μιτζίν (πασκιτάν) η αραίωση δεν πρέπει να γίνει με πολύ ζεστό νερό γιατί θα κόψει.
Το μιτζίν ή πασκιτάν (μυζήθρα) παρασκευάζεται από το υπόλειμμα του δουρβανίσματος (το ταν). Το ταν βράζεται μέχρι να κόψει και μπαίνει σε πάνινη σακούλα για να στραγγίσει από τα υγρά. Για να γίνει καλό στράγγισμα πλακώνουμε τη σακούλα με μια καθαρή πέτρα. Όταν ολοκληρωθεί το στράγγισμα, βγάζουμε το μιτζίν από τη σακούλα, κατά προτίμηση το αλατίζουμε και το βάζουμε στο ψυγείο.
Χοσάφ’
Ποντιακή κομπόστα. Το χοσάφ’ γίνεται με διάφορα ξερά φρούτα (άγρια απίδια, αχλάδια, φέτες μήλα, δαμάσκηνα, σύκα, σταφίδες). Σε μια χύτρα με ανάλογο νερό βράζουμε τα ξερά φρούτα ώσπου να μαλακώσουν. Κατά προτίμηση προσθέτουμε και ζάχαρη. Συνήθως σερβίρεται κρύο. Παλαιότερα πολλές φορές τρωγόταν και σαν φαγητό με ψωμί.
Υ.Γ. Πριν μερικές δεκαετίες τα ξερά φρούτα (τα τζίρα) τα παρήγε η κάθε οικογένεια μόνη της συλλέγοντας και αποξηραίνοντάς τα την εποχή της ωρίμανσής τους.
Τσουμούρ’
Το μπαγιάτικο ψωμί για να μην πεταχτεί, το αξιοποιούσαν φτιάχνοντάς το τσουμούρ’. Γίνεται εύκολα και γρήγορα ως εξής:
Κόβουμε το ψωμί σε κομματάκια μεγέθους μπουκιάς. Το διαβρέχουμε ελαφρά με νερό για να μαλακώσει και το τηγανίζουμε με βούτυρο ή ελαιόλαδο. Κατά προτίμηση προσθέτουμε λίγο αλάτι. Προαιρετικά μπορούν να προστεθούν και αυγά.
Κατα άλλο τρόπο επιλέγεται η ψίχα του μπαγιάτικου ψωμιού, τρίβεται ανάμεσα στις παλάμες σαν τρίμα φρυγανιάς και τηγανίζεται με λάδι.
Πιρόχ’
Το πιρόχ’ είναι ρωσικής προέλευσης γλυκό (παρεμφερές της πάστα-φλώρα) και το έφεραν οι εκ Ρωσίας προερχόμενοι Πόντιοι το 1922-23.
Υλικά για τη ζύμη:
700 γραμμάρια αλεύρι για όλες τις χρήσεις
250 γραμμάρια μαγειρικό λίπος τύπου φυτίνη
1 κούπα ζάχαρη για τη ζύμη
3 αυγά
ξύσμα ενός λεμονιού
1 πρέζα αλάτι
20 γραμμάρια μπέϊκιν πάουντερ
Υλικά για τη γέμιση:
2 κούπες (περίπου 500 γραμμάρια) μαύρες σταφίδες
1/2 κούπα ζάχαρη
Εκτέλεση:
Ετοιμάζουμε πρώτα τη γέμιση για να κρυώσει μέχρι να τη χρησιμοποιήσουμε. Βράζουμε τις σταφίδες με λίγο νερό και τη μισή κούπα ζάχαρη, μέχρι να δέσει σαν γλυκό κουταλιού. Αυτή είναι η παραδοσιακή γέμιση. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί μαρμελάδα οποιασδήποτε επιθυμητής γεύσης.
Ανακατεύουμε πολύ καλά στο μίξερ, σε δυνατή ταχύτητα το μαγειρικό λίπος μέχρι να ασπρίσει. Προσθέτουμε τη ζάχαρη και ανακατεύουμε μέχρι να διαλυθεί. Ανακατεύοντας συνέχεια προσθέτουμε το μπέϊκιν πάουντερ, το αλάτι και τα αυγά. Μεταφέρουμε το μείγμα σε μια λεκάνη και ζυμώνουμε με το χέρι, προσθέτοντας λίγο λίγο το αλεύρι μέχρι να γίνει μια ζύμη που να μην κολλάει στο χέρι. Παίρνουμε τα 2/3 της ζύμης και τα στρώνουμε σε ένα βουτυρωμένο ημίβαθο ταψί, σε ομοιόμορφο πάχος. Πάνω στη ζύμη που έχουμε στρώσει στο ταψί απλώνουμε τη γέμιση. Παράλληλα ανοίγουμε το φούρνο να ζεστάνει, επάνω & κάτω στους 200 βαθμούς. Παίρνουμε την υπόλοιπη ζύμη και ανοίγουμε φύλλο, πάχους 3 χιλιοστών περίπου. Κόβουμε με ροδάκι, λωρίδες φάρδους 2 εκατοστών περίπου, και τις τοποθετούμε παράλληλα μεταξύ τους σε απόσταση 3-4 εκατοστών και διασταυρούμενες σε σχήμα ρόμβου. Αντί για λωρίδες μπορούν να γίνουν μπαστούνια διαμέτρου ενός εκατοστού περίπου. Ψήνουμε στο φούρνο που έκαψε, για 40 λεπτά περίπου, ελέγχοντας το γλυκό μας μέχρι να ροδίσει.
Το πιρόχ’ έτοιμο για να μπει στο φούρνο
Πουσίντα (Πουσίντα - Πουσίντια )
Υλικά:
Κριθαρένιο αλεύρι
αλάτι
βούτυρο αγελαδινό
μέλι ή πετιμέζι
Εκτέλεση:
Σε ένα τηγάνι καβουρδίζουμε κριθαρένιο αλεύρι ανάλογο της ποσότητας που θέλουμε να παρασκευάσουμε. Σε μια χύτρα βράζουμε νερό με αλάτι κατά προτίμηση. Το καβουρδισμένο αλεύρι το ρίχνουμε σιγά σιγά μέσα στη χύτρα ανακατεύοντας συνέχεια να μην σβολιάσει. Δημιουργούμε ένα παχύρρευστο χυλό. Σερβίρεται με μια λακκούβα στο κέντρο όπου τοποθετούμε λειωμένο αγελαδινό βούτυρο ή μέλι ή ανάμικτο μέλι με βούτυρο ή πετιμέζι. Σε περιόδους νηστείας το συνοδευτικό ήταν μέλι ή πετιμέζι (πεκμέζ’).
Κινθέατα ή κιντέατα ή κιντέας
Υλικά:
1 κιλό περίπου κορυφές από φρέσκα κινθέατα
4-8 κουταλιές καλαμποκίσιο αλεύρι
αλάτι κατά προτίμηση
1-2 σκελίδες σκόρδο περασμένες στον τρίφτη
δυόσμος ψιλοκομμένος (φρέσκος ή ξερός)
Εκτέλεση:
Βράσουμε τα κινθέατα, τα σουρώνουμε και κρατάμε το ζουμί. Τα πολτοποιούμε πατώντας τα με ένα πιρούνι. Αφού τα πολτοποιήσουμε τα βάζουμε στη χύτρα με ένα μέρος από το ζουμί και βράζουμε σε χαμηλή θερμοκρασία. Προσθέτουμε το αλεύρι ανακατεύοντας μέχρι να γίνει ένα ομοιογενές μείγμα. Ελέγχουμε τη ρευστότητα προσθέτοντας ζουμί ή αλεύρι. Προσθέτουμε το σκόρδο και το δυόσμο. Κατεβάζουμε από την εστία και σερβίρουμε.
Η λέξη Κινθέα (πληθυντικός = κινθέατα) προέρχεται από το αρχαίο ουσιαστικό κνίδη και σημαίνει τσουκνίδα.
Η τσουκνίδα είναι γνωστό ότι θέλει προσοχή να μην ακουμπήσει στην επιδερμίδα γιατί θα προκαλέσει ερεθισμό, φαγούρα (κνησμό).
Τιναχτά ( Τιναχτά, Τινιαχτά )
Υλικά:
ο.5 κιλό ξερά φασόλια μπαρμπούνια (για 3-4 μερίδες)
ελαιόλαδο
ξύδι
αλάτι
μαύρο πιπέρι τριμμένο
κρεμύδι ξερό
μαϊντανός
Εκτέλεση:
Βράζουμε τα φασόλια σε μπόλικο νερό μέχρι να ψηθούν. Με τρυπητή κουτάλα σουρώνουμε και βάζουμε στα πιάτα την επιθυμητή ποσότητα. Προσθέτουμε κατά βούληση λάδι, ξύδι αλάτι, μαυροπίπερο κρεμύδι, μαϊντανό. Η χρήση των προαναφερθέντων υλικών είναι προαιρετική.
Αν δεν σερβιριστούν όλα τα φασόλια, τα αφήνουμε στη χύτρα μέσα στο νερό που έβρασαν, για να μπορούν να ξαναζεσταθούν.
Πιροσκί
Ρωσικής προέλευσης πιτάκια, τα έφεραν οι εκ Ρωσίας προερχόμενοι Πόντιοι, το 1922-23.
Υλικά ζύμης:
1 κιλό αλεύρι
1 φακελάκι ξερή μαγιά
1,5 κουταλάκι αλάτι
Υλικά γέμισης:
1 κιλό πατάτες καθαρισμένες
1-2 μεγάλα κρεμμύδια περασμένα στον τρίφτη
1-2 κουταλάκια αλάτι
μισή κούπα ελαιόλαδο
μαύρο πιπέρι
κόκκινο γλυκό πιπέρι
μαϊντανό ψιλοκομμένο
δυόσμο φρέσκο ή ξερό
Εκτέλεση:
Μέχρι να ετοιμάσουμε τη ζύμη βάζουμε τις καθαρισμένες πατάτες να βράσουν σε λίγο νερό. Σε μια ευρύχωρη λεκάνη ρίχνουμε το αλεύρι, το αλάτι και την μαγιά. Ζυμώνουμε ρίχνοντας σιγά σιγά χλιαρό νερό μέχρι να γίνει μια σφιχτή ζύμη. Την αφήνουμε να φουσκώσει.
Μόλις βράσουν οι πατάτες τις σουρώνουμε και με ένα πιρούνι τις λειώνουμε. Σε ένα τηγάνι ρίχνουμε το λάδι και μόλις ζεσταθεί ρίχνουμε το κρεμμύδι να τσιγαριστεί ελαφρά. Μόλις τσιγαριστεί ρίχνουμε την λειωμένη πατάτα και ανακατεύουμε ρίχνοντας το αλάτι, το μαυροπίπερο και το γλυκό πιπέρι. Συνεχίζουμε το ανακάτεμα για πέντε λεπτά μέχρι να ομογενοποιηθεί το μείγμα. Ρίχνουμε τον μαϊντανό και τον δυόσμο ανακατεύουμε και κατεβάζουμε από τη φωτιά.
Παίρνουμε τη μισή ζύμη και ανοίγουμε φύλλο. Με ένα ποτήρι κόβουμε στρογγυλά κομμάτια ζύμης και τα γεμίζουμε με το μείγμα. Κλείνουμε καλά σε σχήμα μισοφέγγαρου. Τα τοποθετούμε πάνω σε καθαρή πετσέτα και τα σκεπάζουμε να μην ξεραθούν μέχρι να τελειώσουμε όλη την παρασκευή. Την ενδιάμεση ζύμη την ξαναζυμώνουμε και την αφήνουμε στην άκρη να ξεκουραστεί μέχρι να χρησιμοποιήσουμε την υπόλοιπη ζύμη. Αφού ετοιμαστούν όλα τα πιροσκία, βάζουμε στο τηγάνι αρκετό λάδι και μόλις κάψει τα ψήνουμε κι απ’ τις δυο πλευρές μέχρι να ροδίσουν. Τα ψημένα πιροσκία που βγάζουμε από το τηγάνι και τα τοποθετούμε πάνω σε χαρτί κουζίνας για να απορροφηθούν τα πολλά λάδια.
Γεμίζοντας και κλείνοντας τα πιροσκία
Υ.Γ. Η παραπάνω συνταγή είναι η παραδοσιακή. Άλλοι χρησιμοποιούν αντί για γέμιση πατάτας, κιμά, τυρί, λουκάνικο, κ.λ.π
Σάλα
Παλαιότερα τόσο στον Πόντο όσο και στα χωριά της Μακεδονίας, σχεδόν όλες οι οικογένειες έπαιρναν μικρά γουρουνάκια, τα μεγάλωναν και παραμονές Χριστουγέννων τα έσφαζαν, εξασφαλίζοντας για αρκετό διάστημα κρέας και λίπος. Για να πετύχουν όσο το δυνατόν καλύτερη πάχυνση έφτιαχναν στενό ξύλινο κλουβί για να περιορίσουν τις κινήσεις του ζώου και να μετατρέπεται σχεδόν όλη η τροφή σε κρέας και λίπος. Έτσι στα πλευρά του ζώου σχηματιζόταν λίπος που πολλές φορές το πάχος του ξεπερνούσε τους πέντε πόντους. Όταν έσφαζαν το ζώο, το λίπος αυτό το τεμάχιζαν σε καλούπια τετράγωνα ή παραλληλόγραμμα και το αλάτιζαν για να γίνει παστό. Αυτό το λίπος το ονόμαζαν σάλα και όταν ωρίμαζε το έκοβαν σε μικρά κομμάτια και το έτρωγαν με ψωμί και τσάι συνήθως. Επίσης το χρησιμοποιούσαν στα φαγητά σαν μαγειρικό λίπος.
Τσοκαλίκ’ (Τσοκαλίκ’)
Σκληρό αλμυρό τυρί. Ένα είδος κεφαλοτυριού. Παρασκευάζεται από γιαούρτι που βράζεται μέχρι να κόψει. Στη συνέχεια ανακατεύεται με ανάλογο αλάτι και τοποθετείται σε πάνινη σακούλα για να στραγγίσει από τα υγρά. Για να βοηθήσουμε το στράγγισμα αλλά και για να δώσουμε σχήμα στο τσοκαλίκ’ τοποθετούμε τη σακούλα σε ένα επίπεδο καθαρό σημείο με ένα επίπεδο βάρος και πιέζοντας μέχρι να σχηματίσουμε ένα δίσκο πάχους 2- 2,5 εκατοστά. Αφήνουμε για όσες ώρες χρειαστεί να στραγγίσει. Ελέγχουμε τη σακούλα και όταν σηκώνοντάς τη διαπιστώσουμε ότι έχει χάσει όλα τα υγρά και δεν υπάρχει ίχνος υγρασίας, την κρεμάμε σε ένα τοίχο προσεκτικά να μη χαλάσει το δισκοειδές σχήμα της μέχρι το τελικό στέγνωμα. Μπορούμε να δώσουμε και άλλα σχήματα όπως σφαιρικό ή κωνικό. Μετά το στράγγισμα βγάζουμε ανάλογη ποσότητα και αφού την πλάσουμε και δώσουμε το σχήμα που επιθυμούμε τοποθετούμε τα κομμάτια μας σε ένα καθαρό ράφι στον ήλιο.
Τσορτάν’ (Τσορτάν)
Ένα είδος σκληρού τυριού κάτι σαν κεφαλοτύρι. Παρόμοιο με το τσοκαλίκ’. Παρασκευάζεται από μηζύθρα αλατισμένη ανάλογα, και ξεραίνεται στον ήλιο σε μορφή μπάλας διαμέτρου 7-8 εκατοστών ή σε σχήμα κώνου παρόμοιου μεγέθους.
Πεϊνιρλί (Πεϊνιρλία τα πολλά)
Υλικά:
1 κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις
1-1,5 κουταλάκι του γλυκού αλάτι
1 φακελάκι ξερή μαγιά
1 κουταλάκι ζάχαρη
Παρασκευή ζύμης:
Ρίχνουμε το αλάτι τη ζάχαρη και την μαγιά στο αλεύρι και τα ανακατεύουμε. Προσθέτοντας χλιαρό προς ζεστό νερό στο αλεύρι δημιουργούμε μια ζύμη μέτρια σε ρευστότητα (να μην κολάει στο χέρι).
Διαιρούμε τη ζύμη στα δύο.
Με ένα πλάστη (χλαού) ανοίγουμε φύλλο πάχους περίπου 5-6 χιλιοστών. Κόβουμε κομμάτια διαστάσεων 20Χ10 περίπου εκατοστών και τα διαμορφώνουμε σε σχήμα «βάρκας».
Προθερμαίνουμε το φούρνο στους 200 βαθμούς και στη θέση πάνω-κάτω.
Μέχρι να ετοιμαστεί ο φούρνος σκεπάζουμε τα διαμορφωμένα κομμάτια με καθαρή πετσέτα για να μη ξεραθούν.
Ψήνουμε για 15 περίπου λεπτά και στη συνέχεια με ένα πινέλο κουζίνας αλείβουμε τα κομμάτια μας με λειωμένο αγελαδινό (χτηνί’) βούτυρο.
Στα κομμάτια που θα φαγωθούν άμεσα τοποθετούμε τα υλικά της αρεσκείας μας (μπέικον, παστουρμά, τριμμένο τυρί κ.λ.π.) και συνεχίζουμε το ψήσιμο για άλλα περίπου 15 λεπτά. (Συνολικά 30 περίπου λεπτά).
Τα κομμάτια που δεν θα καταναλωθούν άμεσα τα αφήνουμε να κρυώσουν και τα τοποθετούμε σε νάιλον σακουλάκια και τα αποθηκεύουμε στην κατάψυξη.
Όποτε θελήσουμε να τα φάμε τα βγάζουμε από την κατάψυξη και αφού τοποθετήσουμε σε αυτά τα υλικά της αρεσκείας μας τα ζεσταίνουμε σε φούρνο μικροκυμάτων ή σε ηλεκτρικό φούρνο.
ΣΗΜ. Στην «πατρίδα» τα έτρωγαν μόνο με αγελαδινό βούτυρο, χωρίς άλλα πρόσθετα υλικά.
Εποχές, μήνες, ημέρες στα Ποντιακά
Οι εποχες
Θέρος = Καλοκαίρι
Μοθόπωρον = Φθινόπωρο
Χειμωγκόν = Χειμώνας
Οι μήνες:
Καλαντάρτς καλή χρονία, κόρ’ εσύ εσέν ερία καλαντάρτς και νέον έτος, κόρ’ θα παίρω σε οφέτος
Ο Κούντουρον έν’ λειψός, ποδεδίζω το Χριστό σ’.
Ο Μάρτς φέρ’ τα χελιδόνα κελαϊδούν και λύν’ν τα χόνα
Απρίλτς έρται και περά, τ’ άλλο κλαίει τ’ άλλο γελά.
Έρθεν ο Καλομηνάς, γάλαν φά όσον πεινάς.
Ο Κερασινόν φέρ’ ήλιον και μαραίν’ σε άμον μήλον.
Έρθεν και ο Χορτοθέρτς, έπαρ’ το καγάν’ ‘ς σο χέρτς.
Αύγουστον φέρ’ τα γεμίσα ας σην κορφήν ως τα νύχα. (Και Αλωνάρτς)
Ο Σταυρίτες ρεντσιπέρτς, έναν σπέρτς και δέκα παίρτς.
Ο Τρυγομηνάς φέρ’ ξύλα και μαραίν’ και ρούζ’ τα φύλλα.
Αεργίτες έν’ ζεγκίντς φέρ’ κρύα νερά και πίντς.
Κι ο Χριστιανάρτς φέρ’ κρύον νασάν εκείνον π’ έχ‘ τον βίον.
Ιανουάριος = Καλαντάρ’ς
Φεβρουάριος = Κούντουρον και Λειφτός
Μάρτιος = Μάρτς
Απρίλιος = Απρίλτς
Μάϊος = Καλομηνάς
Ιούνιος = Κερασινόν
Ιούλιος = Χορτοθέρτς
Αύγουστος = Αλωνάρτς και Αύγουστον και Άγουστον
Σεπτέμβριος = Σταυρίτες
Οκτώβριος = Τρυγομηνάς
Νοέμβριος = Αεργίτες
Δεκέμβριος = Χριστιανάρτς
Οι ημέρες:
Την Δευτέραν ‘κι δουλεύ’νε οι τεμπέλ’ πώς κετσινεύ’νε; (Πώς περνάνε;)
Άψον τ’ άψιμο σ’ την Τρίτ’ και μη καίει σε το κιρπίτ’ (σπίρτο).
Την Τετράδ’ αν τρως ελάδ’ κόφς και τη δαβόλ’ τ’ ουράδ’.
Θα κοιμούμ’ όλεν την Πέφτ’ τ’ αρνί μ’ κάτς φοούμε κλέφτ’.
Η Παρασκευή κλαμένον λημονεύ’νε αποθαμένον.
Σάββα δέβα ‘ς σην δουλεία σ’ έλα εφτάμε εμείς φιλίας.
Σήμερον έν’ Κερεκή στα ολίγον κι επεκεί.
Ypoloipo
Οχυρό Δράμας
ΜΑΣ ΦΟΛΟΞΕΝΗΣΑΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ ΤΟΥ ΟΧΥΡΟΥ (ΥΠΗΡΧΑΝ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ ΑΠΌ ΑΛΛΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ) ΜΑΣ ΚΕΡΑΣΑΝ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟ ΤΑ ΚΑΛΑ, ΠΟΝΤΙΑΚΑ ΕΔΕΣΜΑΤΑ, ΓΛΥΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ...
ΜΑΣ ΣΚΛΑΒΩΣΑΝ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΛΗ ΤΟΥΣ ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΑ... ΚΑΠΩς ΕΤΣΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΗΤΑΝ ΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ!
ΜΑΣ ΠΡΟΣΚΑΛΕΣΑΝ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΟΥΣ, ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΑΜΕ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ... ΙΣΩΣ ΤΟ ΦΕΤΕΙΝΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ, ΣΙΓΟΥΡΑ ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ... ΞΕΡΟΥΜΕ ΟΠΟΤΕ ΚΑΙ ΝΑ ΠΑΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΘΑ ΜΑΣ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝΕ... ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΟΧΥΡΟ ΑΠΌ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ!!!
Το χωριό Οχυρό Δράμας βρίσκεται Βορειοδυτικά της Δράμας και σε απόσταση 40 χλμ. Παρ’ ότι η περιοχή είχε απελευθερωθεί από το 1913 από τον οθωμανικό ζυγό, μέχρι το 1922 το Οχυρό κατοικούνταν από Τούρκους και Βουλγάρους σε δύο ξεχωριστούς μαχαλάδες. Στα βόρεια οι Βούλγαροι και στα νότια οι Τούρκοι. Στο Βουλγαρικό μαχαλά υπήρχε και η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου (κτισμένη περίπου το 1880) η οποία αποτελούσε τον ενοριακό ναό των νέων κατοίκων μέχρι το 1972 όταν αναγέρθηκε ο νέος ναός της Αγίας Τριάδας. Από το 1922 άρχισαν να καταφθάνουν οι πρώτοι πρόσφυγες εξαθλιωμένοι και ταλαιπωρημένοι με μόνο εφόδιο την ψυχή τους. Όλα τα υπάρχοντά τους έμειναν στην “πατρίδα”. Πολλοί εκτός από τις περιουσίες τους έχασαν και αγαπημένα πρόσωπα στο μακρύ δρόμο της προσφυγιάς. Πρώτος πρόσφυγας που έφτασε στο χωριό ήταν ο παπα-Τρύφων Τρυφωνίδης με την πρεσβυτέρα και τα μικρά τότε παιδιά του, από την Κεσσάνη της Ανατολικής Θράκης το έτος 1922. Μαζί του ήρθαν και μερικοί συντοπίτες του με τις οικογένειές τους. Ακολούθησαν οικογένειες μικρασιατών από τις περιοχές της Ιωνίας, του Ικονίου, της Νικομήδειας, της Προύσας και άλλων παραθαλάσσιων περιοχών. Καθ’ όλη τη διάρκεια του 1923 κατέφθαναν οι πρόσφυγες από τον Πόντο κατά κύματα, εξαθλιωμένοι και εξουθενωμένοι από την πολύμηνη ταλαιπωρία στους δρόμους και στις σκηνές. Ακολουθώντας τον ποιμενάρχη τους παπά-Δημήτρη Ξανθόπουλο φθάνει το μεγαλύτερο κύμα προσφύγων από την Κερασούντα και κυρίως από τα χωριά Μικρή Γάραλη και Γούσχα. Άλλο κύμα φτάνει από την περιοχή Τραπεζούντας, από τα χωριά Κανλικά, Κιθάραινα, Γαλίανα, Πλάτανα, κ.α. Μαζί τους οι Ιερομόναχοι Παρθένιος Νικηφορίδης και Δοσίθεος Αθανασιάδης ο γνωστός σε όλους “Διάκος”. Και τέλος φθάνουν στο χωριό το Φθινόπωρο του 1923 οι Σανταίοι. Το χωριό τότε αποτελούσε οικισμό και ονομαζόταν Λίσσα. Υπαγόταν στην τότε κοινότητα Ζυρνόβου (σημερινό Κάτω Νευροκόπι). Με την έλευση των προσφύγων έγινε κοινότητα και εξέλεξε πρώτο κοινοτάρχη της τον Παναγιώτη Ποιμενίδη. Οι κάτοικοι αρχίζουν να δουλεύουν τη γη με τσάπες και αλέτρια από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου. Παλεύουν όλο το χρόνο με τον καπνό σαν κύρια καλλιέργεια και κύρια πηγή εισοδήματος. Άλλες καλλιέργειες ήταν το σιτάρι, το καλαμπόκι, η σίκαλη, τα ρεβύθια, κυρίως για κάλυψη των οικιακών αναγκών. Κάποιοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία διατηρώντας κοπάδια με πρόβατα και κατσίκια. Όλες οι οικογένειες διατηρούν ζευγάρια με βόδια για το όργωμα των χωραφιών και μερικές αγελάδες για την παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων για κάλυψη ιδίων αναγκών. Το 1936 αρχίζουν στον υπερκείμενο λόφο του χωριού (ύψους 220 μ.) τα οχυρωματικά έργα της λεγόμενης γραμμής Μεταξά. Μέχρι τότε το χωριό ονομάζεται Λίσσα (λέξη βουλγαρική που σημαίνει “περίβλεπτος”, “καταφανής”). Και τότε γίνεται ανταλλαγή ονομάτων. Το οχυρό ονομάζεται Λίσσε και το χωριό παίρνει το όνομα Οχυρό. Πολλοί κάτοικοι εργάζονται στα οχυρωματικά έργα συμπληρώνοντας το εισόδημά τους. Πάνω που είχε καταλαγιάσει ο πόνος του ξεριζωμού από τις αλησμόνητες πατρίδες, όταν με πολύ κόπο ξανάστησαν τα νοικοκυριά τους και ξεκίνησαν την νέα τους ζωή, ήρθε μια νέα συμφορά.
Η κήρυξη του Β’ παγκοσμίου πολέμου, που τους οδήγησε πάλι στους δρόμους της προσφυγιάς. Το χωριό εκκενώθηκε γιατί ήταν σε εμπόλεμη περιοχή και οι κάτοικοι διασκορπίστηκαν αρχικά στα χωριά της Δράμας. Όταν κατέρρευσε το μέτωπο και υπογράφηκε η συνθήκη κατάληψης, οι κάτοικοι δεν μπορούσαν να γυρίσουν στο χωριό τους, στα σπίτια τους. Οι Βούλγαροι που πάντα είχαν τον πόθο να έχουν πρόσβαση στο Αιγαίο πέλαγος, τώρα πραγματοποιούσαν την μεγάλη τους επιθυμία. Οι Γερμανοί τους παραχώρησαν το τμήμα μεταξύ των ποταμών Νέστου και Στρυμόνα (δηλαδή τους νομούς Δράμας και Καβάλας) εις ανταπόδωση της ελεύθερης και χωρίς καμία αντίσταση διέλευσής τους προς την Ελλάδα. Το χωριό εποικίστηκε από Βουλγάρους. Οι Βούλγαροι δεν έβλεπαν με καλό μάτι τους πρόσφυγες και έτσι οι περισσότεροι κατέφυγαν στα χωριά της Θεσσαλονίκης προκειμένου να προστατέψουν τις ζωές τους. Άρχισαν να επιστρέφουν μετά την αποχώρηση των Βουλγάρων το 1945 για να βρουν τα σπίτια τους μόνο με τα ντουβάρια. Οι Βούλγαροι έποικοι αποχωρώντας ξήλωσαν και πήραν ακόμη και τα παράθυρα και τις πόρτες. Άντε πάλι απ’ την αρχή να στήσουν τα νοικοκυριά τους.
Κάθε χρόνο στις 6 Απριλίου πραγματοποιείται αναπαράσταση της μάχης των Οχυρών με παρουσία στρατιωτικών, πολιτικών και εκκλησιαστικών αρχών, και πλήθος κόσμου.
Η ζωή στο χωριό ήταν πολύ επίπονη. Όλο το χρόνο εργάζονταν και στις τσέπες τους δεν έμενε δραχμή. Έτσι άρχισε σιγά σιγά η εσωτερική μετανάστευση για να κορυφωθεί η ερήμωση του χωριού με τη μετανάστευση στη Γερμανία. Πριν μερικά χρόνια έκλεισε το νηπιαγωγείο και το δημοτικό σχολείο λόγω έλλειψης παιδιών. Τώρα ξαναλειτουργεί το δημοτικό, κυρίως με παιδιά των οικονομικών μεταναστών. Οι εναπομείναντες κάτοικοι άλλαξαν τις καλλιέργειες και ασχολούνται άλλοι με την πατατοπαραγωγή και άλλοι με την παραγωγή γάλακτος, διατηρώντας μικρές και μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες, παράγοντας αγελαδινό, πρόβειο και κατσικίσιο γάλα. Οι παραγωγές αυξήθηκαν, και σ’ αυτό έχει συμβάλει σε μεγάλο βαθμό το φράγμα Λευκογείων που τροφοδοτεί με νερό όλο τον κάμπο Νευροκοπίου.
Στο Οχυρό δημιουργήθηκε πριν μερικά χρόνια με πρωτοβουλία του Χαράλαμπου Ξανθόπουλου (συνταξιούχου κλητήρα του χωριού και επί πολλά χρόνια διμοιρίτη της εθνοφυλακής) λαογραφικό και στρατιωτικό μουσείο. Πολλοί κάτοικοι προσφέρουν υλικό, τόσο φωτογραφικό όσο και παλιά σκεύη και εργαλεία. Αξίζει να το επισκεφθεί όποιος ενδιαφέρεται για την παράδοση. Στο Οχυρό υπάγονται τα εξωκλήσια της Αγίας Παρασκευής, και των Αγίων Θεοδώρων (αναγέρθηκε από τον Θεόδωρο Τσεκερίδη), καθώς και το εικονοστάσι του Αγίου Κωνσταντίνου στην είσοδο του χωριού το οποίο κατασκεύασε ο Παντελής Τσιριπίδης. Παραπλέυρως κατασκεύασε κρήνη πάνω στην οποία χάραξε τη γνωστή ρήση του Ιουστινιανού “ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ”. Καρκινική ρήση που διαβάζεται και από πίσω προς τα εμπρός. Επίσης επί του λόφου του οχυρού Λίσσε στο ύψος του δημοτικού σχολείου υπάρχει το εικονοστάσι του Αγίου Γεωργίου ψηλότερα και των Αγίων Αναργύρων χαμηλότερα. Στα όρια του Οχυρού με το Νευροκόπι βρίσκεται το εξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας. Στη διασταύρωση της οδού Νευροκοπίου-Δράμας με την οδό που οδηγεί στο Οχυρό, γνωστό και ως “τριανταοχτώ”, ο Χαράλαμπος Ξανθόπουλος κατασκεύασε το εικονοστάσι του Αγίου Χαράλαμπου.
Απόσπασμα από χάρτη που τυπώθηκε το 1920 στο Λονδίνο. Το βέλος δείχνει την Λίσσα. (Ο χάρτης βρίσκεται στο πολεμικό και λαογραφικό μουσείο Οχυρού)
Το Μουσείο του Οχυρού
Άγιος Δημήτριος Οχυρού
Αγία Τριάδα Οχυρού
Άγιος Θεόδωρος Οχυρού
Διατελέσαντες Πρόεδροι της κοινότητας Οχυρού Δράμας
Μνημείο πεσόντων οχυρού Λίσσε
ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΟΠΛΙΤΕΣ
ΤΟΥ ΟΧΥΡΟΥ ΛΙΣΣΕ 6-9 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941
Υπολοχαγός Κονιάρης Γεώργιος
« Γοματόπουλος Νικόλαος
Ανθυπολοχαγός Κουντουριώτης Στέργιος
Έφεδρος Ανθ/γός Αναγνώστου Κωνσταντίνος
Λοχίας Παπαδόπουλος Δημοσθένης
« Γαρουφαλιάς Γεώργιος
Στρατιώτης Κακλής Ηλίας
« Γράφας Αργύριος
« Βορής Γεώργιος
« Κουφόπουλος Εμμανουήλ
« Παπαχρυσοστομίδης Μιχαήλ
« Βασιλειάδης Στέφανος
« Ορφανίδης Ιγνάτιος
« Αβραμίδης Χρήστος
« Μούτας Αλέξανδρος
« Βενετίκης Ιωάννης
« Γεωργιάδης Γεώργιος
« Ανδρεάδης Πέτρος
« Αποστολίδης Νικόλαος
« Παπαδόπουλος ή Χατζηγεωργιάδης Παντελής
Ypoloipo
Βικιπαίδεια σα Ποντιακά
Αυτές τις μέρες έλαβα ένα mail που με πληροφορούσε για την δημιουργία της «Βικιπαίδεια σα Ποντιακά»
Αρχικά ενθουσιάστηκα και θεώρησα αξιέπαινη την ιδέα και την προσπάθεια των νεαρών συμπατριωτών μας και μη, και ευελπιστούσα ότι θα γινόταν κάτι σωστό. Με μια πρώτη ματιά και χωρίς ιδιαίτερο ή σχολαστικό έλεγχο διέκρινα αρκετά λάθη και με κυρίευσαν οι πρώτες απογοητεύσεις. Χοντρά λάθη. Λάθη που βγάζουν μάτι.
Αν δεν γίνει μια προσπάθεια να διορθωθούν και να μη επαναληφθούν, θα δημιουργηθεί ένα έκτρωμα που θα κακοποιεί την Ποντιακή γραφή και γενικότερα την Ποντιακή διάλεκτο. Μια εγκυκλοπαίδεια πρώτα και κύρια πρέπει να γράφεται σωστά. Διαφορετικά έχει αποτύχει στους σκοπούς της.
Παρακάτω παρουσιάζονται μερικά λάθη από την αρχική σελίδα της εγκυκλοπαίδειας.
1. Στην κεντρική επικεφαλίδα γράφει:
Ανοιχτόν εγκυκλοπαίδεια ντο γράφκεται και τρανείν απ’ ατείντς π’ θέλνε.
Εδώ παρατηρείται ένα λάθος στο π’ που αντί για απόστροφο θέλει η δηλαδή πη (=που) και η λέξη θέλνε γράφεται θέλ’νε. Επίσης έπρεπε να γραφτεί ας ατείντς κι όχι απ’ ατείντς
2. Στο χρονολόγιο της δημιουργίας της εγκυκλοπαίδειας γράφει:
23 τη Σταυρίτε: Εχπάστεν το δοκιμαστικόν κομμάτ τη Ποντιακού Βικιπαίδειας.
Η λέξη εχπάστεν έχει την έννοια ξεκίνησε όχι γενικώς και αορίστως αλλά με την έννοια της αναχώρησης. Οπότε στην προκειμένη περίπτωση θα ταίριαζε καλύτερα το ερχίνεσεν. Θέλει απόστροφο το κομμάτ’ και κατά τη γνώμη μου τη Ποντιακής Βικιπαίδειας κι όχι τη Ποντιακού.
3. Σε πολλές περιπτώσεις παρουσιάζεται το ουσιαστικό και η αντωνυμία ως ενιαία λέξη, π.χ.
Κάτω από την επικεφαλίδα ΚΑΛΩΣ ΕΡΘΕΤΕΝ ……….ιδέασεσουν……. αντί ιδέας εσουν.
Κάτω από την επικεφαλίδα ΠΡΟΣΚΑΛΕΜΑΝ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟΝ ΑΤΟ ……….. νούνεσουν….. αντί νουν εσουν
Κάτω από την επικεφαλίδα ΔΕΒΑΣΤΕΝ ΚΑΙ ΜΑΘΕΣΤΕΝ ………. Δαισκάλνατ’……..αντί Δαισκάλ’ν ατ’ και παρακάτω……………ζωήνατ. αντί ζωήν ατ’.
4. Στην επικεφαλίδα ΔΕΒΑΣΤΕΝ ΚΑΙ ΜΑΘΕΣΤΕΝ γίνεται αλλοίωση του ονόματος του Αριστόδημου. Νομίζω Αριστόδημον είναι ορθότερο του Αριστόδεμος.
5. Γίνεται μεγάλη κατάχρηση του ν. Δεν σημαίνει ότι σε όποια λέξη προσκολληθεί στο τέλος το γράμμα ν αυτόματα η λέξη γίνεται Ποντιακή.
Κι άλλα πολλά πολλά κι αμέτρητα λάθη στην ορθογραφία και στη γραμματική.
Εδώ σκόπευα να σταματήσω τις παρατηρήσεις μου αλλά κάτι με έσπρωχνε να συνεχίσω και να μπω στα ενδότερα. Έτσι λοιπόν άνοιξα το άρθρο «Ποντιακά Παρχάραι». Έφριξα. Ο συγγραφέας του άρθρου έχει μπλέξει τ’ αυγά και τα καλάθια. Δεν ξέρει τι είναι τα παρχάρια και απαριθμεί όλα τα βουνά του Πόντου. Και συνεχίζει με τα ποτάμια. Μεταφέρω ολόκληρο το κείμενο.
Ποντιακά Παρχάραι (γράφνατα και παρχάρε, σα ελλενικά Ποντιακά Όρη, σα τούρκικα Doğu Karadeniz Dağları) λέχκεται η ψηλορραχέα τη Πόντονος τ’ ευρίεται σο βόρειον τη Τουρκίαν.
Τ’ όνεμαν
Σα τούρκικα τα παρχάραι ‘κ εκράτεσαν το παλαιόν τ’ ελλενικόν τ’ όνεμανατουν και λέχκουνταν Doğu Karadeniz Dağları, άμα σ’ άλλα γλώσσας το «ποντιακά» επέμνεν, λχ σ’ αγγλικά (Pontic Mountains), σα γερμανικα (Pontisches Gebirge), σα γαλλικά (Chaîne pontique), σα ιταλικά (Monti del Ponto) κλπ.
Γεωγραφία
Τα παρχάραι χωρίζνε τον Πόντον σε δυο κομμάται, το παραλιακόν και τ’ απές μερέαν, ντο εχ ραχία. Δαβαίν’νε τον Πόντον ασην ανατολήν ση δύσαν, ώσαμε το Αραράτ και τον Κάυκασον σην Γρουζίαν. Το δέβασμανατουν εν παράλληλον με το Μαύρον τη Θάλασσαν, που ‘κ εν μακρά. Τ’ ασούλτς ψηλόν σημείον εν σα 3.942 μέτρα, σο ραχίν Κατσκάρ Νταγ (γιά Kavron).
Ο Αντίταυρος αχπάσκεται σο βόρειον τη Καππαδοκίαν, δαβαίν τη χώραν σ’ ανατολικά και χωρίζ’ τον Πόντον και την Αρμένιαν. Ασ’ άλλ τη μερέαν ση δύσαν εν ο Αργαίος που χωρίζ’ τον Πόντον και την Καππαδοκίαν.
Σην Κασταμονήν και την Τόσιαν απεσκές εν το ραχίν Ιλκάς Νταγ (2.900 μέτρα). Ση θάλασσαν κοντά, αφκά ασό Αλατσάμ (Alaçam) εν το Δουλμέν Νταγ, ένα ραχίν το ‘κ εν ατόσο τρανόν. Σα νοτιοανατολικά τη Λαντίκ (Λαοδίκεια) ευρίεται το Κεμέρ Νταγ (2.200 μ.). Αβούτο το ραχίν χωρίζ τοι ποταμούς Ίρες (Yeşilırmak) και Λύκος (Çürüksu cayi).
Δυτικά ασή Σεβάστειαν (Sivas) ευρίεται ολίγον απάν ασόν Άλυ ποταμόν (Kızılırmak) το ραχίν Ακ Νταγ (2.730 μ.). Σην Τοκάτην και την Σεβάστειαν απεσκές εν το Γιλντίζ Νταγ (2.500 μ.), το Ντουμανλί Νταγ (2.700 μ.) και το Ασμασί Νταγ (2.400 μ.).
Σα νοτιοδυτικά τη Νικόπολης εν γραγμένον η ψηλορραχέα Αγικελεσί Τεπέ (2.370 μ.). Νότια απ’ ατουκά και πέρα ασόν Άλυ ευρίεται το ραχίν Ντελί Νταγ (1.800 μ.). Κι άλλο βόρεια κι ασόν Λύκον κιαλαπάν είν τα ραχία Καρά Γκιολ (3.035 μ.) και Καρά Νταγ (3.095 μ.).
Σην Κρώμνην καικά ευρίεται ο Θέχες (Deveboynu Tepe, 3.060 μ.) και σην Σάνταν το Ματούρ Νταγ (2.850 μ.). Ασόν Άκαμψη (Çoruh) απάν ευρίουνταν τα ραχία Κεμέρ Νταγ, Σογανλί Νταγ, Κιρκλάρ Νταγ, Βαρτσεμπέκ και Κατσκάρ. Ασόν Άκαμψη αφκά, σα πολιτείας Παϊπούρτ και Ισπίρ απεσκές και ασό Ερζερούμ απάν ευρίουνταν τα ραχία Γιαβούρ Νταγλαρί (3.000 μ.) και Πτουμλού Νταγ (2.800 μ.).
Γεωλογία και ποτάμαι
Η Ανατολία εχ τρία τρανά ψηλορραχέας σα γιάντς ατς. Τα Ποντιακά τα Παρχάραι εν το βορειοανατολικόν η ψηλορραχέα. Το νότιον εν ο Ταύρος, ντ’ ευρίεται σο Μεσόγειον τη θάλασσα. Τα δυο τα ψηλορραχέας ανήκνε γεωλογικά σ’ αλπιδικόν το δίπλωμαν, το οποίον αχπάσκεται σα Πυρηναία κι απλώνεται ώσαμε τα Ιμαλάια. Τα τεκτονικά τα πλάκας εκαικά λαήσκουνταν πολλά και για τ’ ατό έχ’ τρανά σεισμούς.
Το δέβασμαν τη ποταμίων περνά ασην ανατολήν ση δύσαν. Όντες φτάν’νε σα γιαζία παίρνε βόρειον κατύθυνσην και τελείνταν σο Μαύρον τη θάλασσαν. Τρανόν ποτάμι εν ο Άλυς. Άμον ντ’ εφτάει ο Ίρες, αέτς κι ο Άλυς περνάει αση χερσόνησον σην θάλασσαν απές. Το τρίτον η χερσόνησον ευρίεται σην Σινώπην κοντά, κι εν ασ’ άλλα τα δυο κιάλλο μικρόν.
Εάν επιχειρήσω να παρουσιάσω τα λάθη θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο σελίδες. Θα επισημάνω μόνο μερικά στην αρχή. ……. γραφνατα αντί γράφ’ν ατα. …….τ’ όνεμανατουν αντί τ’ όνεμαν ατουν. Και πιο κάτω……….ση δύσαν…….αντί σην δύσην. Διότι δεν υπάρχει λέξη δύσαν, δείσα με ει είναι η ομίχλη. Η δύση και στα Ποντιακά είναι δύση και στην αιτιατική είναι δύσην.
Σκέφτηκα να σταματήσω εδώ αλλά η αγωνία για τι άλλο μπορεί να έχει γραφτεί με έκανε να ανοίξω και άλλα άρθρα. Καλύτερα να μην σχολιάσω τα ευρήματα. Αυτό το ν πια στο τέλος πολλών λέξεων που δεν χρειάζεται γίνεται πολύ εκνευριστικό.
Η διάλεκτος που χρησιμοποιείται είναι μάλλον ένας τύπος διαλέκτου επινόησης του ή των διαχειριστών της κατ’ ευφημισμό Ποντιακής εγκυκλοπαίδειας.
Έγινα σκληρός αλλά όχι από πρόθεση. Αυτά που βλέπω και διαβάζω με έκαναν σκληρό. Ποτέ δεν μου άρεσε να χαϊδεύω αυτιά. Την αλήθεια θα την πω ακόμα κι αν ξέρω ότι θα με οδηγήσει στην κρεμάλα.
Έχω τη γνώμη ότι οι αδμινίστορες πρέπει να διαβάσουν αρκετά την Ποντιακή γραμματική και το Ποντιακό Λεξικό του Α. Α. Παπαδόπουλου γιατί πολύ φοβάμαι ότι θα έχουμε άλλο ένα έκτρωμα σαν το Ποντιακό λεξικό που κυκλοφόρησε πριν μερικά χρόνια. Νομίζω ότι οι διαχειριστές της εγκυκλοπαίδειας έχουν τη δυνατότητα να «φιλτράρουν» και να διορθώνουν τα κείμενα τουλάχιστον ως προς την ορθογραφία. Για να το κάνουν όμως αυτό πρέπει να γνωρίζουν αρκετά καλά την Ποντιακή γραφή.
Να επισημάνω ότι η Ποντιακή γραφή έχει κάποιους κανόνες και οι κανόνες αυτοί δεν αναφέρονται πουθενά, ενώ θα έπρεπε να είναι ορατοί στην πρώτη σελίδα της εγκυκλοπαίδειας.
Οι συμπατριώτες μας αυτοί, όπως κι εγώ, δε διδαχτήκαμε από κανέναν τη γλώσσα μας και φυσικό είναι να κάνουμε λάθη, αλλά έστω και με λάθη να συνεχίζουμε να μιλάμε τη γλώσσα των γονιών και των παππούδων μας και πυκνώνοντας τις τάξεις του "ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ" να αγωνιστούμε για την πραγμάτωση των σκοπών του:
Εμείς οι Πόντιοι ιδρύσαμε στις 4 Φεβρουαρίου 2007 το ΠΟΝΤΙΑΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΕΛΛΑΔΟΣ με κύριους σκοπούς την διεθνοποίηση της Ποντιακής Γενοκτονίας,
Sunday, April 19, 2009
O φασισμός ρίζωσε στην Τουρκία
