"Η Καμπάνα Του Πόντου" Ένα μουσικό έργο βασισμένο στο ομώνυμο ποιητικό έργο του Φίλωνα Κτενίδη

ΑΚΟΥΣΑΜΕ ΤΟ CD "Η ΚΑΜΠΑΝΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ"
ΕΝΑ ΕΞΟΧΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΕΡΓΟ ΒΑΣΙΣΜΕΝΟ ΣΤΟ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΟΙΗΤΗ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ ΦΙΛΩΝΑ ΚΤΕΝΙΔΗ.
ΕΝΑ ΕΡΓΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΛΕΙΠΕΙ ΑΠΟ ΚΑΜΙΑ ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΔΙΣΚΟΘΗΚΗ.

Το πολυθρύλητο έργο του Φίλωνα Κτενίδη «Η καμπάνα του Πόντου» που μελοποίησε ομάδα νέων ποντίων καλλιτεχνών ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ και θα κοσμεί τις προθήκες των καταστημάτων πώλησης δίσκων. Το σημαντικότερο στοιχείο του φιλόδοξου αυτού εγχειρήματος είναι ότι έβαλαν την σφραγίδα τους στην δημιουργία του CD νέα παιδιά που εργάστηκαν επίπονα για δύο χρόνια τιμώντας την ποντιακή παράδοση, και απέδειξαν παράλληλα ότι το τραγούδι, όσο και οι άλλες μορφές του ποντιακού πολιτισμού, μπορούν να έχουν μέλλον.
Μιλώντας στους δημοσιογράφους ο Κώστας Διαμαντίδης, αφηγητής και συγγραφέας ποντιακών βιβλίων με προσήλωση στην διατήρηση του ποντιακού ιδιώματος, τόνισε ότι, πρόκειται για ένα έμμετρο ποιητικό δεκαπεντασύλλαβο έργο που συνέγραψε ο γνωστός πόντιος λόγιος, Φίλωνας Κτενίδης, αντίστοιχο με εκείνο του «Άξιον Εστί» του Οδυσσέα Ελύτη. Κατέστησε σαφές πως ανεξάρτητα από τον καρπό που θα αποφέρει η διάθεση του έργου, σημασία έχει ότι η μελοποίηση του, συνέβαλε στο να έρθουν κοντά όλοι αυτοί οι καλλιτέχνες, αποδεικνύοντας ότι, η Πτολεμαίδα, δεν είναι μόνο πόλη των ναρκωτικών, αλλά, και της δημιουργίας. Πολύ δε περισσότερο, όταν πρόκειται για νέους ανθρώπους, σε μία εποχή μάλιστα όπου κυριαρχεί ο ατομικισμός, το εύπεπτο και το πρόχειρο, μαζί με τον βομβαρδισμό των σκουπιδιών από την Τηλεόραση. Δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην ηθική και οικονομική συνεισφορά του μητροπολίτη Δράμας κ. Παύλου, αφηγητής αλλά και παραγωγός του μνημειώδους έργου του Φίλωνα Κτενίδη, ενώ, εξήρε την συμμετοχή των μουσικών καθώς και την πολύπλευρη βοήθεια άλλων ατόμων ώστε να αναδειχθεί το εγχείρημα της μελοποίησης της «Καμπάνας του Πόντου».
Ο Θεόφιλος Πουταχίδης συνθέτης του έργου, είπε, ότι την πρόταση για τη συμμετοχή του σε μία τόσο σπουδαία δουλειά δεν μπορούσε παρά να την αποδεχθεί με μεγάλη χαρά, προσθέτοντας, ότι, προσέγγισε το έργο με μεγάλο σεβασμό, ενώ, εξήρε τις ερμηνείες του μουσικού σχήματος που συμμετέχουν στο CD. Παρόν στη συγκέντρωση το γνωστό καλλιτεχνικό δίδυμο Αλέξης Παρχαρίδης και Πέλλα Νικολαίδου, τονίζοντας ο πρώτος ότι πρόκειται για το πιο σημαντικό έργο στην ποντιακή ποίηση, εκθειάζοντας τη προσφορά του Κώστα Διαμαντίδη, ενώ, μίλησε τιμητικά για την δουλειά του Θεόφιλου Πουταχίδη, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι παρά το νεαρό της ηλικίας του προσέγγισε την «Καμπάνα του Πόντου» με δέος και απόλυτη συναίσθηση της αποστολής του. Όσο για την Πέλλα Νικολαίδου την χαρακτήρισε μία από τις μεγαλύτερες γυναικείες φωνές της χώρας μας. Την ενορχήστρωση του έργου ανέλαβε ο Σάκης Σωτηριάδης, ένα εξαιρετικό ταλέντο, όπως τόνισαν οι συνάδελφοι του, που υπόσχεται πολλά για το μέλλον.

Έναν πουλίν, μαύρον πουλίν, μαύρον άμον την νύχταν,
ολονυχτίς τριγύριζεν ολόγερα σον Κάστρεν,
σον Κάστρεν, σα καστρότειχα τη μαύρο - Τραπεζούντας,
που έχ' τα ρίζας σον γιαλόν και την κορφήν ατ΄ς σ'άστρα
π'είχεν δέκα καστρόπορτας, κι ούλα χαλκοδεμένα,
κι απ΄εξ'ας σα κσατρόπορτας, ορμία και ποτάμα
ντο έδεναν και έλυναν γεφύρα σιδερένα...

Όλεν ο κάστρεν έλαμπεν, άμον ντο λάμπ' ο ήλεν,
και το παλάτιν έλαμπεν άμον διαμάντ' σον φέγγον,
τη βασιλέα το Παλάτ', τη Κομνηνών φωλέα,
π'έτον τρανόν και θαμαστόν, κάστρεν απάν'σον κάστρεν.

Κάποτε εγέντονε σεισμός κ'η γη όλεν εσείεν,
κ'έναν Δεκαπενταύγουστον κι έναν μαύρον ημέραν
επάρθεν τα κλειδία θε, κι ο Κάστρεν εκρεμίεν...
'Πέμναν τα πόρτας ανοιχτά, το Παλάτ' δίχως θρόνον
και δίχως τοι παλατιανούς και χώρις βασιλέαν
.....και ο Κάστρεν ο θεόρατον εγέντον κοιμητήρι.
Χρόνα έρθαν κ'εδέβανε, καιροί έρθαν και πάγ νε...

Έναν πουλίν, μαύρον πουλίν, μαύρον άμον την νύχταν,
ολονυχτίς τριγύριζεν γύρω τα καστροπόδα,
π'επέμναν έρμα κι άκλερα, γομάτα κωλισάφρας.
Ολονυχτίς τριγύριζεν με τα φτερά'νοιγμένα,
και επεστάθεν την αυγήν κ'εκάτσεν σ'έναν άκραν
μονάκριβου παρασταρί', δίχως επανωθύρι,
απομεινάρ'τη Παλατί, κιντέας ντ'εγομώθεν.
Τερεί απάν', τερεί αφκά, τερεί οπίσ' και έμπρα,
μακρογουλίζ', καλοτερεί σ'ανατολή και δύσην
κι αρχινά να μοιρολογά μ'ανθρώπινον λαλίαν.

Θεέ μ'! Δείξον τη δήναμη'σ! Χριστέ μ' ποίσον το θάμα σ'!
Ποίσον με ποταμόπετραν βαρύν τη καταρράχτε,
Ποίσον με σπελιας κατωθύρ' 'σ σην γην καταχωμένον.
Ποίσον μ', αν θέλτς, μικρόν λιθάρ, αν θέλτ'σ, ποίσο με χώμαν.
Θεε μ'... ποίσον με ιντίαν θέλ'τς... μόνον 'σ σον τόπο μ' αφ'σ με

ΦΙΛΩΝ ΚΤΕΝΙΔΗΣ Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

Αναμφισβήτητα μια απ’ τις μεγαλύτερες μορφές του Ποντιακού Ελληνισμού υπήρξε ο γιατρός Φίλων Κτενίδης. Γεννήθηκε το 1889 στην Τραπεζούντα. Αποφοίτησε από το Φροντιστήριο και αρχικά εργαζόταν ως λογιστής στην Τραπεζούντα. Παράλληλα δημοσιογραφούσε στην εφημερίδα “Εθνική Δράσις¨ με άρθρα φιλολογικού ενδιαφέροντος. Το 1910 εξέδωσε το δεκαπενθήμερο περιοδικό “Επιθεώρησις”, το οποίο έτυχε μεγάλης αποδοχής και γρήγορα ξεπέρασε τα όρια του Πόντου και κυκλοφορούσε και στη Ρωσία. Πολύτιμος συνεργάτης του ήταν ο Νίκος Καπετανίδης, στον οποίο άφησε τη διεύθυνση του περιοδικού όταν αναχώρησε για την Αθήνα, προκειμένου να συνεχίσει τις σπουδές του. Εγγράφεται στην ιατρική σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά διακόπτει τις σπουδές για να πολεμήσει ως εθελοντής του ελληνικού στρατού στους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-13. Μετά τη λήξη των πολέμων ολοκληρώνει τις σπουδές του και επιστρέφει στον Πόντο αλλά οι Τούρκοι γνωρίζοντας τη συμμετοχή του στον ελληνικό στρατό τον καταδιώκουν. Καταφεύγει στα μεσόγεια της Τραπεζούντας και προσφέρει δωρεάν πολύτιμες υπηρεσίες σαν γιατρός. Κατά τη Ρωσική κατοχή του ανατολικού Πόντου υπηρετεί ως διευθυντής-γιατρός στο Ρωσικό νοσοκομείο των Πλατάνων. Το 1920 και ενώ βρίσκεται στο Παρίσι για ειδίκευση, διακόπτει τις σπουδές του για δεύτερη φορά και κατατάσσεται στον ελληνικό στρατό, λαμβάνοντας μέρος στον ελληνοτουρκικό πόλεμο γιατί πιστεύει (και δεν κάνει λάθος) ότι απ’ αυτόν τον πόλεμο κρίνεται η τύχη όχι μόνο του ελληνικού έθνους, αλλά και του Ποντιακού Ελληνισμού. Το 1923 εγκαθίσταται με την οικογένειά του αρχικά στη Θεσσαλονίκη για να μετεγκατασταθούν αργότερα στην Αθήνα. Το 1935 εκλέγεται Βουλευτής Αθηνών. Το 1938 επιστρέφει οριστικά στη Θεσσαλονίκη και ασκεί το επάγγελμα του γιατρού. Όλο αυτό το διάστημα στον ελλαδικό χώρο ασχολείται με την συγγραφή ποντιακών θεατρικών έργων και ποιημάτων με κυρίαρχο ποιητικό έργο την “ΚΑΜΠΑΝΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ”. Αθεράπευτος νοσταλγός των αλησμόνητων πατρίδων εκδίδει το 1950 το περιοδικό “Ποντιακή Εστία” το οποίο έμελλε να διαδραματίσει έναν απίστευτο ρόλο στη διάσωση ιστορικών και λαογραφικών στοιχείων της αλησμόνητης πατρίδας. Το περιοδικό αγκαλιάστηκε θερμά από όλο τον Ποντιακό ελληνισμό και στις σελίδες του καταγράφηκαν ιστορίες, μύθοι, παραμύθια, παροιμίες, ποιήματα, ανέκδοτα, και πολλά άλλα από επώνυμους και ανώνυμους συνδρομητές και μη. Τον Αύγουστο του 1950 στο 8ο τεύχος της Ποντιακής Εστίας, ο Κτενίδης δημοσιοποιεί το μεγάλο όραμά του για ανιστόρηση της κατεστραμμένης και εγκαταλειμμένης στον Πόντο Μονής Σουμελά. Η ιδέα αγκαλιάζεται με μεγάλο ενθουσιασμό και χιλιάδες Πόντιοι σπεύδουν να ενισχύσουν οικονομικά την υπόθεση. Έτσι τον Δεκαπενταύγουστο του 1951 στα υψώματα του Βερμίου και πάνω ακριβώς από το χωριό Καστανιά (του οποίου η κοινότητα παραχώρησε δωρεάν 500 στρέμματα) θεμελιώθηκε ο πρώτος ναός που θα στέγαζε την Παναγία στο νέο της θρόνο.