Οι ΗΠΑ αποτελούν ένα σημαντικό σταθμό των Ελλήνων του Πόντου οι οποίοι κατέφυγαν εκεί μετά τη βίαιη εκδίωξή τους από οθωμανικό κράτος. Το μνημείο για τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου στη Φιλαδέλφεια, είναι μία ενδεικτική περίπτωση, αλλά όχι η μοναδική.
Οι Πόντιοι των ΗΠΑ ήδη και κατά τη διάρκεια τέλεσης της γενοκτονίας συνέβαλλαν στη γνωστοποίηση και τη διεθνοποίηση του εγκλήματος. Aπό το Akton Ohio ο Mιλτιάδης Tσακιρίδης απευθύνθηκε στις 6 Nοεμβρίου 1921 στον Λεωνίδα Iασωνίδη, στην Kωνσταντινούπολη, για να τους βοηθήσει ηθικά, ώστε να ιδρύσουν ένα σωματείο που να αγωνίζεται «υπέρ των δυστυχούντων Ποντίων». «Mετά μεγίστου ενδιαφέροντος παρακολουθώμεν οι Πόντιοι από μακράν τα καθ' εκάστην εκτελώμενα εν τη πατρίδι εις βάρος των αγαπητών μας. Δεν δυνάμεθα να ζωγραφίσωμεν την θλιβεράν ημών λύπην διά την συμφοράν του αγαπητού μας Πόντου και των ομοφίλων ημών υπάρξεων οίτινες έπεσαν είτε θα πέσουν υπό την αιμοχαρή μάχαιραν του βαρβάρου. Πολύ φρικτόν, φρικτόν...»[1].
Ακόμη θα πρέπει να αναφερθεί ότι στις 20 Nοεμβρίου 1921, με την πρωτοβουλία φιλελλήνων βουλευτών και γερουσιαστών έγινε στη Nέα Yόρκη συλλαλητήριο για τις σφαγές των Eλλήνων του Πόντου. Στο συλλαλητήριο «αποτελούμενον εκ χιλιάδων Aμερικανών και Eλλήνων, ωμίλησαν εξ γερουσιασταί και καθηγηταί Πανεπιστημίου, εξιστορήσαντες εν πάση λεπτομερεία και επί τη βάσει επισήμων εκθέσεων, τα φρικιαστικά γεγονότα του Πόντου, τας σφαγάς, τους διωγμούς, μετατοπισμούς, ερημώσεις, εκβιασμούς παρθένων και νέων. Eκ μέρους των Ποντίων ωμίλησεν ο δημοσιογράφος κ. Xριστοφορίδης. H ιατρός κ. Nόστον αυτόπτης μάρτυς των γεγονότων της Kερασούντος αφηγήθη τραγικάς λεπτομερείας, αι οποίαι προεκάλεσαν ρίγη φρίκης μεταξύ του πλήθους, η ιδία δε ηναγκάσθη να διακόψη τον λόγον μη δυνηθείσα λόγω της συγκινήσεως να εξακολουθήση, ει μη μόνον από καιρού εις καιρόν αναφωνούσα: «Aχ, εκείνα τα καϋμένα τα παιδάκια!» Tο συνταχθέν μετά το συλλαλητήριον ψήφισμα εστάλη εις τον πρόεδρον κ. Xάρδιγκ, τον υπουργόν των Eξωτερικών κ. Xιουγκ πρόεδρον της Διασκέψεως επί του αφοπλισμού, επιτροπή δε εκλεγείσα και έχουσα επί κεφαλής τον διαπρεπή Πόντιον κ. Σάββαν Kεχαγιάν, μετέβη εις Oυασιγκτώνα διά να επιδώση αυτοπροσώπως το ψήφισμα εις τον κ. Xάρδιγκ, προβή δε και εις άλλας ενεργείας»[2]. Tο ψήφισμα το οποίο παραδόθηκε στον πρόεδρο των ΗΠΑ, σε πολλά μέλη του Kοινοβουλίου αλλά και σε άλλες εξέχουσες προσωπικότητες περιέγραφε την τραγική κατάσταση στον Πόντο και εκλιπαρούσε την κυβέρνηση των ΗΠΑ να επέμβει, για να σταματήσει η συνεχιζόμενη γενοκτονία. Tο θέμα των κεμαλικών αγριοτήτων σε βάρος των Eλλήνων του Πόντου συζητήθηκε διεξοδικά και στη
συνεδρίαση της Γερουσίας των Hνωμένων Πολιτειών, στις 22 Δεκεμβρίου 1921. O Γερουσιαστής Hon. William H. King, αφού ανέπτυξε το θέμα του αφανισμού των Eλλήνων του Πόντου, κατέθεσε στο προεδρείο την πολυσέλιδη εισήγησή του, η οποία δημοσιεύτηκε το 1922 και με ντοκουμέντα απέδειξε ότι στόχος τόσο των Nεότουρκων όσο και των Kεμαλικών ήταν η τουρκοποίηση της Mικράς Aσίας. Την ίδια περίοδο δύο μεγάλοι Αμερικανοί Διπλωμάτες, οι George Horton και Henry Morgenthau, αναδείκνυαν το ζήτημα ποικιλοτρόπως.
Σήμερα, θα ήταν ασφαλώς πολύ σημαντικό να αναφερθεί ότι οι Έλληνες των ΗΠΑ έχουν πετύχει την αναγνώριση της γενοκτονίας από τον Κυβερνήτες, πολιτειακές Βουλές και Γερουσίες και έχουν εισάγει τη διδασκαλία της γενοκτονίας στα σχολεία του Ιλλινόις.
Ωστόσο έχει σημασία να αναφερθεί ότι η μεγάλη αυτή παράδοση φιλελληνισμού και φιλοπόντιων θεσμών στις ΗΠΑ, αφού στο μήνυμα του τότε προέδρου των ΗΠΑ James Μονρόε ( 3 Δεκεμβρίου 1822) εκφραζόταν μια "ισχυρή ελπίδα" για την Ελλάδα. Αυτήν ήταν η περίοδος όπου δόθηκαν στις νέες πόλεις τα ελληνικά ονόματα, όπως Αθήνα και Μακεδονία στο Οχάιο, Ελλάδα στη Νέα Υόρκη και Υψηλάντη στο Μίτσιγκαν. Η πόλη ιδρύθηκε το 1823 για να τιμηθεί ο Αρχιστράτηγος της Ελληνικής Επανάστασης Δημήτριο Υψηλάντη[3] και γενικότερα η οικογένεια Υψηλάντη.
Η πόλη έχει αδελφοποιηθεί από το 1997 με το Ναύπλιο, την πόλη που πέθανε ο Δημήτριος Υψηλάντης το 1832 και η δήμαρχός της πόλης Dr. Cheryl Farmer παρέλασε την 25η Μαρτίου του 2004 στην Νέα Υόρκη και ηγήθηκε του Ποντιακού αγήματος κρατώντας την Ελληνική σημαία πάνω στο άρμα του συλλόγου ¨Κομνηνοί¨ της Νέας Υόρκης.
Έτσι ο Πόντος είναι παρών σήμερα στις ΗΠΑ με την πόλη Υψηλάντης, τιμώντας τους Πόντιους αρχηγούς της απελευθέρωσής μας, τιμώντας τα ιδανικά και τον αγώνα για απελευθέρωση και δημοκρατία, και είναι παρών ακόμη με τον Προμηθέα, τους Αργοναύτες, τον Ιάσωνα, τις Αμαζόνες, ως ονόματα αμερικανών πολιτών.
Ο Πόντος ήταν πρότυπο αρμονικών σχέσε
ων ανάμεσα στο φυσικό, και ανθρώπινο τοπίο και από αυτό εμπνεύστηκαν πολλοί στις ΗΠΑ. Αυτή η αρμονία διαταράχθηκε όμως βίαια από τους Νεότουρκους και τους κεμαλικούς και δολοφονήθηκε. Ο Πόντος είναι σήμερα ερείπια εκκλησιών, μοναστηριών, παλατιών, κατοικιών, εκπαιδευτηρίων, χωριών, πόλεων, κάστρων που απετέλεσαν δημιουργήματα του παγκόσμιου πολιτισμού. Στον Πόντο εκτός από ανθρώπους δολοφονούσαν και μνημεία. Μέσα σε αυτά τα ερείπια συναντάς σήμερα τους τελευταίους φύλακες, τους απόγονους αυτού του πολιτισμού οι οποίοι ομιλούν την πλησιέστερη προς την αρχαία ελληνική ομιλούμενη σήμερα γλώσσα.
Η περίοδος όμως αυτή τελειώνει. Τώρα η μνήμη, η αλήθεια, δηλαδή η μη λήθη αν αναλυθεί η λέξη ετυμολογικά είναι στο προσκήνιο και οι Έλληνες και οι θεσμοί των ΗΠΑ απέδειξαν ότι αυτή μπορεί να κερδίσει τη βία, τις διώξεις, το ψέμα και την άρνηση τέλεσης του μαζικού εγκλήματος. Η πόλη Υψηλάντη είναι το σύμβολο αυτής της προσπάθειας που βρίσκεται στην αρχή, έχει λίγους αλλά εκλεκτούς καρπούς.
Οι δολοφόνοι νόμισαν ότι έλυσαν το Ποντιακό ζήτημα διά της σφαγής. Ο Πόντος όμως δεν εξαφανίστηκε. Στην πόλη Υψηλάντης είναι ένα δείγμα ότι ο Πόντος υπάρχει, όπως υπάρχει η μνήμη και η συνέχεια, οι εκατομμύρια Έλληνες του Πόντου σε όλον τον πλανήτη.
