Ανταπόκριση: Νίκος Σουτόπουλος
ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑ : Η θρησκευτική πομπή ανέβαινε αργά και ασθμαίνοντας στο ιερό βουνό. Στην κεφαλή της, ανάμεσα σε Ρώσους ιερείς, η εικόνα της Παναγίας Σουμελά, που επέστρεφε έπειτα από έναν αιώνα απουσίας στο ομώνυμο μοναστήρι - θρύλο για τον κατατρεγμένο ελληνισμό του Πόντου.
Ένας κοντός μυστακοφόρος με χαρακτηριστική ποντιακή φάτσα, γραβάτα με τις γαλανόλευκες ρίγες της ελληνικής σημαίας και στο πέτο κονκάρδα με το εθνικό σύμβολο της Ρωσίας, την κρατούσε ευλαβικά σαν άγιο δισκοπότηρο. Το φορτίο ήταν βαρύ για τον Ιβάν Ιγκνατίγεβιτς Σαβίντι, ελληνιστί Ιβάν Σαββίδη, βουλευτή του κόμματος του Πούτιν στη ρωσική Δούμα -παρασημοφορημένο δύο φορές από τον πανίσχυρο τέως πρόεδρο και νυν πρωθυπουργό της δεύτερης υπερ-δύναμης, της Ρωσίας.
Οι Τούρκοι δεν θα επέτρεπαν στους Πόντιους της Ελλάδας ούτε να σκεφτούν κάτι τέτοιο, ούτε φυσικά το Οικουμενικό Πατριαρχείο θα είχε τη διάθεση να εμπλακεί σε περιπέτειες… Η ρωσική ισχύς ήταν αυτή που έφερε την εικόνα της Παναγίας στο ιερό βουνό. Στο πρόσωπο του πάμπλουτου Πόντιου από το Ροστόβ η τουρκική εξουσία είδε τον εκπρόσωπο της ισχυρής Ρωσίας και ως τέτοιο τον υποδέχτηκε. Γι’ αυτό και οι μάλλον δυσανάλογες για το μέγεθος μιας τέτοιας εκδήλωσης τιμές που του επιφύλαξε και τα αυστηρά μέτρα ασφαλείας που έλαβε για την προστασία του.
Επιστράτευσε έναν λόχο βαριά οπλισμένων ανδρών της στρατιωτικής αστυνομίας, για να φρουρούν –διακριτικά– την πομπή, τον συνόδευαν θωρακισμένα οχήματα, Ρώσοι πράκτορες κινούνταν αθέατοι μέσα στο πλήθος, ενώ στην είσοδο της χαράδρας που οδηγεί στο μονοπάτι για τη μονή, είχαν επιτρέψει την εγκατάσταση αψίδας με την επιγραφή «Καλωσόρισες, Ιβαν». Ούτε ο Πούτιν να ήταν…
Οι Ρώσοι ιερείς που τον πλαισίωναν έψαλλαν στην ανηφοριά, στη ρωσική αλλά και στην ελληνική γλώσσα εκκλησιαστικούς ύμνους στην Παναγία. Οι βυζαντινές μελωδίες τους έσμιγαν στην υγρή ατμόσφαιρα της κατάφυτης χαράδρας με τους θεόρατους βράχους, με τα μοιρολόγια του ντόπιου λυράρη που θρηνούσε με τον «κεμεντζέ» του για τα δεινά του Πόντου, σκορπίζοντας ρίγη συγκίνησης στο πλήθος πιστών που συνόδευαν την εικόνα στο ιστορικό της σκαρφάλωμα ανήμερα Δεκαπενταύγουστου 2008.
Είχαν καταφθάσει στην Τραπεζούντα για προσκύνημα στο ιερό βουνό με λεωφορεία από την Κοζάνη, το Κιλκίς, τη Θεσσαλονίκη, διανύοντας σε δύο μερόνυχτα 1.300 χλμ! Μαζί μας και η πρόεδρος του «Κέντρου μελέτης και ανάπτυξης της Μαύρης Θάλασσας» και Νομαρχιακή Σύμβουλος Θεσσαλονίκης Χριστίνα Κελεσίδου, η Γραμματέας του Σ.Α.Ε. Όλγα Σαραντοπούλου, ο Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Συλλόγων Χαράλαμπος Αποστολίδης αλλά και ο έμπειρος αρχηγός της αποστολής μας Θράσος Ευτυχίδης. Πολλοί κοιμήθηκαν το βράδυ στις πλαγιές του όρους Μελά, αφού η μονή λειτουργεί ως αρχαιολογικός χώρος, άλλοι ήσαν άυπνοι από το κοπιαστικό ταξίδι. Όμως για τους ανά τον κόσμο Πόντιους το προσκύνημα στον Πόντο είναι όνειρο ζωής, είναι τάμα που πρέπει να εκπληρώσουν, κι αν δεν το καταφέρουν εν ζωή, δεσμεύουν «στο όνομα της φυλής» οπωσδήποτε τους νεότερους να το κάνουν αυτοί.
Τον τόνο, ωστόσο, του προσκυνήματος, έδωσαν οι ομογενείς πιστοί από τη Ρωσία που έφτασαν με δύο μεγάλα αεροπλάνα Αντόνωφ της «Αεροφλότ», μισθωμένα από τον Ιβάν Σαββίδη, τον πάμπλουτο αυτό Πόντιο από το Ροστόβ, το μεγάλο χορηγό της εκδήλωσης, που όπως μας έλεγαν στελέχη των Ποντίων από την Ελλάδα, διαθέτει άφθονο χρήμα και πολύ χρόνο για τα δίκαια του ελληνισμού της Μαύρης Θάλασσας. Όλοι οι Πόντιοι μαζί, ξεκίνησαν την μοναδική εκδήλωση με τον παραδοσιακό τρόπο στο ρυθμό της ποντιακής λύρας και των πατροπαράδοτων χορών από το αεροδρόμιο κιόλας, για να επιβιβαστούν στα λεωφορεία και με τη συνοδεία της τουρκικής στρατοχωροφυλακής να φτάσουν ως τους πρόποδες του όρους Μελά. Είχαν έρθει αντιπροσωπείες από τη νότια Ρωσία, Ουκρανία, Αρμενία, Καζακστάν, την Κιργιζία, αλλά απουσίαζαν οι Ελληνες της Γεωργίας, λόγω του πολέμου. Η ρωσογεωργιανή σύγκρουση έριχνε βαριά τη σκιά της στον ιερό τόπο των Ποντίων, ενώ κατά την τελετή για την άφιξη της εικόνας, τηρήθηκε και ενός λεπτού σιγή στη μνήμη των θυμάτων του πολέμου που μόλις είχε λήξει με διαπραγματεύσεις.
Όταν η πομπή με την εικόνα έφτασε στο μοναστήρι, η συγκίνηση κορυφώ-θηκε. Έψαλαν όλοι μαζί το Χριστός Ανέστη και άναψαν κεριά στον βράχο όπου είναι χτισμένο το μοναστήρι-αετοφωλιά. Τριακόσιες πενήντα τρεις δεσμίδες, με 353 κεριά η κάθε μία, στη μνήμη των 353.000 Ελλήνων που εξοντώθηκαν στον Πόντο φώτισαν τον αυλόγυρο της μονής στέλνοντας το μήνυμα ότι «η Ρωμανία και αν πέρασεν ανθεί και φέρει κι άλλον».
«Με αυτό το προσκύνημα, θέλουμε να δείξουμε ότι τιμούμε τους αγώνες του Ποντιακού Ελληνισμού μετά από περίπου ένα αιώνα από τον διωγμό και τη φυγή των προγόνων μας στα βορειοανατολικά της Μαύρης Θάλασσας», δηλώνει ο κ. Ιβάν Σαββίδης Συντονιστής της 5ης Περιφέρειας του ΣΑΕ. « Όλοι εμείς οι Πόντιοι από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης προσκυνούμε στην Παναγιά Σουμελα, την Αγία Μάνα των Ποντίων, που κράτησε το λαό μας ενωμένο σε όλες της τραγικές στιγμές της ιστορίας μας», προσθέτει.
Η αγία εικόνα της Παναγίας Σουμελά, είναι έργο του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστή Λουκά, ενώ μεταφέρθηκε θαυματουργικά με θέλημα της Θεοτόκου στο όρος Μελά του Πόντου (στου Μελά = Σουμελά), όπου μετέβησαν κατά το κάλεσμα της Θεομήτορος οι μοναχοί Βαρνάβας και Σωφρόνιος από την Αθήνα, οδηγούμενοι υπό πλήθους αλλεπάλληλων θαυμάτων!!! Σαν έφτασαν μετά από πολλά και κατάφεραν να σκαρφαλώσουν στο απότομο σπήλαιο του βουνού, βρήκαν μέσα τη θαυματουργή εικόνα που είχαν πρωταντικρύσει στη Θήβα (στη Θήβα βρίσκεται και σήμερα ο τάφος του Αγιογράφου της εικόνας, του Αποστόλου Λουκά) και την οποία είχαν σηκώσει μπροστά τους άγγελοι για να τη μεταφέρουν από τη Θήβα έως τον Πόντο!!!
Δεκαεπτά ημέρες είχαν μείνει νηστικοί, προσπαθώντας να συντηρηθούν με χόρτα και το αγίασμα που θαυματουργικά ανέβλυσε από το βράχο η Πανα-γία, ακριβώς στο σημείο όπου ήταν στερεωμένη η εικόνα της (εκεί μέχρι σήμερα σπεύουν χιλιάδες Τούρκοι και Κούρδοι για να ζητήσουν βοήθεια στο σημερινό ερειπωμένο μοναστήρι), όταν είδαν ξαφνικά ένα μουλάρι φορτωμένο με δύο κοφίνια γεμάτα τρόφιμα κάτω από τη σπηλιά! Έκπληκτοι γιατί ούτε αγριοκάτσικο δεν έφτανε ως εκεί, κατέβηκαν οι μοναχοί και βρήκαν σε ένα κοφίνι μια περγαμηνή που τους πληροφορούσε πως τα τρόφιμα τα έστελνε η Ιερά Μονή Βαζελώνος, διότι η Παναγία φάνηκε σε όραμα στον Ηγούμενο και του ζήτησε να στείλει τρόφιμα στους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο που προσπαθούσαν να φτιάξουν Ναό στο βουνό του Μελά! Σημείωνε μάλιστα ο Ηγούμενος πως φόρτωσαν και έστειλαν κατόπι το μουλάρι μόνο του, αφήνοντάς το στη Χάρη της Παναγιάς να το οδηγήσει!!!
Από τότε, μέσα σε όλους τους αιώνες που κύλησαν, πάντα εκείνη την ημέρα το Μοναστήρι της Σουμελά, έστελνε ένα φορτωμένο μουλάρι προς τη Μονή Βαζελώνος, σε ανάμνηση εκείνης της θαυμαστής βοήθειας!Το Μοναστήρι τελικά στερέωσαν και λάμπρυναν οι Κομνηνοί, όπως ο Μανουήλ και ο Αλέξιος και παρά την πτώση της Πόλης, η Παναγία Σουμελά φώτισε τον σκλαβωμένο Ελληνισμό έως τη Γενοκτονία του Πόντου και τη Μικρασιατική Καταστροφή!
Όταν ήρθε η ατυχή καταστροφή του Στρατού μας στα 1922, ο οποίος είχε δεχθεί τη συντονισμένη από τους “συμμάχους” εξοντωτική αντεπίθεση του Κεμάλ (με ενίσχυση 5.000.000 ρωσικών τουφεκίων από τον τρομερό διώκτη της Ορθοδοξίας Λένιν και τη “συμμαχική” καθοδήγηση των κατασκοπευτικών αεροπλάνων της Γαλλίας, που αποκάλυπταν συνεχώς στον εχθρό τις ελληνικές θέσεις και κινήσεις), οι μοναχοί στο όρος Μελά, έκρυψαν της Εικόνα της Παναγίας και τον Τίμιο Σταυρό του Μανουήλ Κομνηνού στη ρίζα ενός κυπαρισσιού. Το 1931, ο Ελευθέριος Βενιζέλος έπεισε τον Ισμέτ Ινονού να επιτρέψει τη μεταφορά των ιερών μας κειμηλίων στην ελεύθερη Ελλάδα. Έτσι ο μοναχός Αμβρόσιος από την παλαιά Σουμελά, πήγε στον Πόντο, βρήκε και μετέφερε πίσω τα ιερά κειμήλια, που σήμερα στέκουν στο Βέρμιο της Μακεδονίας, ανάμεσα στην Καστανιά και τη Βέροια, στο νέο Ιερό Ναό της Παναγίας Σουμελά, όπου η Θεοτόκος δεν έπαψε να προσφέρει τη Χάρη και τη βοήθειά της σε όσους αληθινά την αγαπούν και την πιστεύουν ως Μητέρα του Κυρίου, που πρεσβεύει αδιάλειπτα για εμάς στον Υιό της και Θεό μας! Ας έχουμε την Ευλογία της , όπως και οι πολλοί κρυπτοχριστιανοί του σημερινού Πόντου και της Τουρκίας!
Η εικόνα της Παναγίας στο μοναστήρι της Σουμελά! Ελάχιστη σημασία έχει αν επρόκειτο για πιστό αντίγραφό του πρωτότυπου που φυλάσσεται στην ομώνυμη μονή στο Βέρμιο, στην Ελλάδα. Πριν από μερικά χρόνια, μια τέτοια πρωτοβουλία θα εθεωρείτο αδιανόητη…! Επί Ερντογάν χαλάρωσαν κάπως τα πράγματα, εξάλλου οι Τούρκοι το σκέπτονται και επιχειρηματικά: η Παναγία Σουμελά μπορεί να λειτουργήσει ως μια προσοδοφόρα πηγή για την τουριστική οικονομία της περιοχής.
Παίρνοντας τον κατήφορο δρόμο της επιστροφής όλοι νιώθαμε μια ανείπωτη εσωτερική χαρά για το τάμα που εκπληρώσαμε και δώσαμε τη μυστική υπόσχεση να ξανάρθουμε πάλι του χρόνου…!
(15 Αυγούστου 2008)
Σχόλιο από Πόντος και Αριστερά | Ιανουαρίου 9, 2009
